معجزه خرید آنلاین

سوره‌ی حمد که نام دیگرش«فاتحة الکتاب»است هفت آیه دارد و تنها سوره‌ای است که بر هر مسلمانی واجب است روزانه ده بار آن را در نمازهای شبانه روزی بخواند و در صورت ترک عمدی، نماز باطل است.«لا صلاة الّا بفاتحة الکتاب»
آیات سوره‌ی مبارکه‌ی فاتحه، اشاراتی به راه حقّ و قبول حاکمیت و ربوبیّت خداوند دارد و همچنین اشاره به ادامه‌ی راه اولیای خدا و ابراز علاقه به آنها و اعلام بیزاری و انزجار از گمراهان و غضب شدگان شده است.
بسم الله الرّحمن الرّحیم در آغاز سوره، رمز آن است که مطالب سوره از مبدأ حقّ و مظهر رحمت نازل شده است. و همچنین بیان کننده‌ی این مطلب است که هدایت تنها با استعانت از او محقّق می‌شود.

این سوره که دویست و هشتاد و شش آیه دارد، در مدینه نازل شده  و بزرگ‌ترین سوره‌ی قرآن است.
علّت نام‌گذاری آن به بقره، داستان بسیار زیبای گاو بنی‌اسرائیل است که در آیات 67 تا 73 بیان شده است.
محتوای سوره دربردارنده‌ی مطالب گوناگون اعتقادی، فقهی، عبادی، تشریع قوانین عبادی، اخلاقی و فردی و اجتماعی بسیاری است.
در این سوره آیة الکرسی(آیه‌ی 255) و آیه‌ی دین(282) که بزرگترین آیه‌ی قرآن است، ماجرای تغییر قبله، بهانه تراشی‌های بنی‌اسرائیل، آفرینش حضرت آدم و نافرمانی شیطان و... بیان شده است.
از آنجایی که دو سوره بقره و آل عمران احکام فقهی و اسماء و صفات نورانی الهی بسیاری را در خود جای داده‌اند، به آنها زهراوان یعنی دو سوره‌ی بسیار درخشان گفته‌اند.
حضرت رسول صلّی الله علیه و آله سوره‌ی بقره را برترین سوره‌ی قرآن و آیة الکرسی را برترین آیه معرّفی فرموده‌اند.

سوره‌ی آل‌عمران دارای دویست آیه است و آیات آن از یک نظام و هماهنگی خاصی برخوردارند. این سوره در مدینه نازل شد و نزول آن  زمانی بود که ندای دعوت اسلام در جهان آن روز بلند و دشمنان حساس و گوش به زنگ شده بودند. چنانکه در تفسیر المیزان آمده است، عدّه‌ای از مسیحیان نجرانی‌، برای شنیدن سخنان پیامبر به مدینه آمدند که هشتاد و چند آیه‌ی اوّل این سوره برای توضیح معارف اسلام به آنان یک‌جا نازل گردید و با ماجرای مباهله به انجام رسید.
نام این سوره بر اساس آیات 33 و 35 آن می‌باشد که ماجرای تولّد مریم فرزند عمران را بیان می‌کند.

این سوره یکصد و هفتاد و شش آیه دارد ودر مدینه نازل شده است.
محتوای آن دعوت به ایمان و عدالت، عبرت از امّت‌های پیشین، قطع رابطه‌ی دوستانه با دشمنان خدا، حمایت از یتیمان، احکام ازدواج و ارث، لزوم اطاعت از رهبر الهی،هجرت، جهاد در راه خدا و... است.
از آن جا که سی و پنج آیه‌ی اوّل این سوره، پیرامون مسائل خانوادگی است، به سوره‌ی نساء(زنان) نام گذاری شده است. آغاز سوره‌ی خانواده، با سفارش به تقوا شروع شده است، یعنی بنیان خانواده، بر تقواست و مراعات آن بر همه لازم است.

این سوره یکصد و بیست آیه دارد و چند ماه پیش از رحلت پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله نازل شده و هیچ یک از آیات آن نسخ نشده است.

این سوره به خاطر دعای حضرت عیسی علیه السّلام برای نزول مائده‌‌ی آسمانی که در آیه‌ی 114 آمده، «مائده» نامیده شده است، البتّه به «عهد» و «عقود» نیز نام‌گذاری شده ، در مجموع آیات این سوره نسبت به یک پیمان شکنی مهم هشدار می‌دهد.

آیه‌ی اکمال دین یا اکمال (آیه‌ی شماره 3) در این سوره قرار دارد، این آیه پس از نصب علیّ ‌بن‌ ابی طالب علیه السّلام به امامت در غدیر خم نازل شده است.

چون از آخرین سوره‌هایی است که نازل شده ، با جمله‌ی «اوفو بالعقود» در آغازسوره ، سفارش به انجام همه‌ی تعهّدات و پیمان‌ها دارد.

این سوره، یکصد و شصت و پنج آیه دارد و همه‌ی آیات آن یکجا در مکّه و با تشریفات خاصّی نازل شده است. جبرئیل، این سوره را با بدرقه‌ی هفتاد هزار فرشته بر پیامبر خدا صلّی اللّه علیه و آله نازل کرد.

از آنجا که مشرکان جزیرة العرب به اعتقاد خود، بعضی چهار‌پایان را حلال و بعضی را حرام می‌دانستند، قرآن در مقام مبارزه با این گونه خرافات و باورهای غلط، از آیه‌ی 136 این سوره به بعد، احکامی را در مورد چهارپایان بیان می‌دارد که بدین جهت این سوره، «انعام» نام گرفته است.

این سوره دویست و شش آیه دارد و از سوره‌های مکّی است. در این سوره از اصحاب اعراف و داستان اعراف (آیه‌ی 46 و 48) سخن به میان آمده، لذا به «اعراف» نامگذاری شده است.

«اعراف» جمع «عرف» به معنای مکان بلند است. در روایات و تفاسیر، نظرات مختلفی درباره‌ی اهل اعراف به چشم می‌خورد. برخی آنان را اولیای خدا دانسته‌اند که بر بلندیی میان بهشت و جهنّم قرار می‌گیرند و از سیمای مردم، همه‌ی آنها را می‌شناسند، بهشتیان را سلام و تبریک می‌گویند و از سرنوشت دوزخیان نگرانند؛ امّا برخی آنان را افراد ضعیف معرّفی می‌کنند که گناهان وعباداتی دارند و منتظر لطف خدایند.

شاید بتوان گفت که صاحب و محور اصلی اعراف، اولیای خدایند و افراد ضعیف، در حاشیه قرار دارند.

این سوره هفتاد و پنج آیه دارد و در مدینه نازل شده است.

این سوره به دلیل کلمه‌ی « انفال » که در آغاز آن آمده، همچنین به دلیل بیان کردن احکام انفال و ثروت‌های عمومی، به « انفال » نامگذاری شده است.

نام دیگر این سوره « بدر» است، زیرا بیشتر آیاتش پیرامون جنگ بدر است، اوّلین نبرد مسلمانان با مشرکان می‌باشد و مسلمانان از امدادهای الهی و نصرت خدا برخوردار شدند.

همچنین در این سوره، مسائلی همچون انفال، بیت‌المال، احکام جهاد، غنائم، اسیران و خمس و چگونگی تقسیم آن، ماجرای هجرت و لیلة‌ المبیت، صفات مؤمنان واقعی، جلوگیری از اختلاف و تفرقه و... بیان شده است.

 این سوره كه نهمین سوره‌‏ى قرآن كریم است، یكصد و بیست ونه آیه دارد و در سال نهم هجرى نازل شده است. قسمت‏‌هایى از آن قبل از جنگ تبوك، بخشى در حال جنگ و قسمت دیگر، بعد از آن نازل شده است. 

مشهورترین نام‌‏هاى این سوره در روایات، «توبه» و «برائت» است. «توبه»، از آن جهت كه در این سوره، بارها از توبه‏‌ى انسان و بازگشت لطف الهى سخن به میان آمده است، و «برائت»، بدان جهت كه این سوره با اعلام برائت از مشركان آغاز شده‏‌ است. 

دهمین سوره‌‏ى قرآن كریم كه در اوایل بعثت در مكّه نازل شده است، «یونس» نام دارد. این سوره یكصد ونه آیه دارد و عمده‌‏ى مطالب آن، پیرامون توحید و حقّانیّت قرآن، پاسخ به منكران وحى، بیم دادن مشركان، بیان عظمت آفرینش و آفریدگار، ناپایدارى دنیا و توجّه دادن به آخرت است.
 سوره‏‌ى قبل، یعنى توبه، رفتار منافقان و كیفر آنها را بیان مى‏‌كرد؛ این سوره به بیان رفتار مشركان پرداخته است.
با اینكه در این سوره، تاریخ حضرت نوح و موسى به تفصیل بیان شده، امّا داستان توبه‏‌ى قوم یونس در نصف آیه (آیه‌ی 98) و با اشاره آمده است، ولى نام این سوره را سوره‌ی یونس نهاده‏‌اند، شاید به خاطر حسّاسیّت و اهمیّت كار قوم یونس باشد كه در آخرین لحظه‌‏ها توبه كردند و خداوند توبه‏‌ى آنان را پذیرفت.
امام صادق علیه السّلام فرمود: حضرت یونس علیه السّلام از سى سالگى تا 63 سالگى تبلیغ كرد، تنها دو نفر به او ایمان آوردند. حضرت، مردم را نفرین كرد و از میان آنان رفت. یكى از آن دو مؤمن كه حكیمى دانا بود، با دیدن نفرین پیامبر و رفتنش از آن منطقه، بر بلندى رفت و با فریاد به مردم هشدار داد. مردمِ متأثّر شده و با راهنمایى او از شهر بیرون رفتند و میان خود و فرزندانشان فاصله انداختند و به درگاه خدا ناله و توبه كردند تا بخشوده شدند.  یونس علیه السّلام چون برگشت، دید كه آن قوم هلاك نشده‏‌اند، سبب را پرسید، ماجرا را برایش شرح دادند.
 

این سوره در سال‏‌هاى آخر حضور پیامبر صلّى الله علیه وآله در مكّه نازل شده است، سا‌ل‏‌هایى كه به جهت وفات حضرت ابوطالب و حضرت خدیجه مسلمانان در شرایط بسیار سختى به سر مى‏‌بردند.
پیامبر اكرم صلّى الله علیه وآله فرمود: سوره‏‌ى هود مرا پیر كرد. زیرا آیه‏‌ى استقامت (آیه‌ی 112) در این سوره نازل شده است: «فاستقم كما امرت و من تاب معك» همان گونه كه به تو دستور داده شده پایدارى و صبر كن و یاران تو نیز باید پایدارى كنند. امّا بى‏‌صبرى یاران پیامبرصلّى الله علیه وآله آن حضرت را زجر مى‌‏داد.
محتواى این سوره كه یكصد و بیست ‏و سه آیه دارد، تاریخ پیامبران و به خصوص حضرت نوح‏ علیه السّلام و توجّه به مسائل اعتقادى است. از دقّت در تاریخ انبیاء استفاده مى‏‌شود كه حركت انبیاء یك جریان مستمرّ تاریخى است، نه یك حادثه‏‌ى زودگذر. تاریخ پیامبران و اقوام آنان قانون‏مند است و مطالعه‏‌ى آن رمز سقوط یا عزّت ملّت‏ها را روشن مى‏‌سازد و نشان مى‏‌دهد كه دین از جامعه جدا نیست و سرنوشت جامعه بستگى تمام به دین و آئین مردم آن جامعه دارد.
در این سوره پنج مرتبه نام حضرت هود علیه السّلام آمده است كه برابر با تكرار این نام در باقى قرآن است.

سوره‌ی یوسف از سوره‏‌هاى مكّى و داراى یكصد و یازده آیه است. نام حضرت یوسف، 27 مرتبه در قرآن آمده، كه 25 مرتبه آن در همین سوره است. آیات این سوره به هم پیوسته و در چند بخش جذّاب و فشرده، داستان زندگى یوسف را از كودكى تا رسیدن او به مقام خزانه‏‌دارى كشور مصر، عفّت و پاكدامنى او، خنثى شدن توطئه‌‏هاى مختلف علیه او و جلوه‏‌هایى از قدرت الهى را مطرح مى‏‌كند.
 داستان حضرت یوسف فقط در همین سوره از قرآن آمده، در حالیكه داستان پیامبران دیگر در سوره‌‏هاى متعدّد نقل شده است.
 داستان حضرت یوسف در تورات، سِفر پیدایش از فصل 37 تا 50 نیز نقل شده است، امّا در مقایسه با آنچه در قرآن آمده، به خوبى اصالت قرآن و تحریف تورات معلوم مى‏‌گردد.
  قرآن در داستان یوسف علیه السّلام بیشتر به شخصیّت خود او در گذر از كوران حوادث مى‏‌پردازد، در حالیكه در داستان پیامبران دیگر، بیشتر به سرنوشت مخالفان و لجاجت و هلاكت آنان اشاره نموده است.

این سوره در مكّه نازل شده و چهل و سه آیه دارد. با توجّه به طرح موضوع تسبیح رعد آسمان در آیه 13 این سوره، رعد نامیده شده است.
 مطالبى پیرامون عظمت قرآن، توحید، آفرینش آسمان‏‌ها و زمین، تسخیر ماه و خورشید، آفرینش میوه‏‌ها و گیاهان، معاد و عدل الهى، مسئولیّت مردم، وفاى به عهد و صله رحم، صبر و ترك انتقام‏‌جویى، كسب آرامش واقعى در پرتو ایمانِ به خدا و سرنوشت شوم مخالفان انبیا علیهم السّلام در این سوره آمده است.

این سوره 52 آیه دارد و در مكّه نازل شده است، البته آیه‏‌هاى 28 و 29 آن در مورد كشته‏ شدگان بدر است و در مدینه نازل شده است. در این سوره مطالبى درباره‌‏ى رسالت انبیا وموعظه‏‌ها وبشارت‌‏ها ودعاهاى حضرت ابراهیم علیه السّلام مطرح شده است. به فرموده‏‌ى روایات، تلاوت این سوره بركاتى دارد كه از جمله‏‌ى آنها در امان بودن از بلا و فقر و جنون است.
 این سوره به دلیل بیان مطالبى درباره‏‌ى حضرت ابراهیم‏ علیه السّلام سوره‌ی «ابراهیم» نامیده شده و مانند سوره‏‌هاى قبلش یونس، هود، یوسف با «الر» آغاز شده است. اوّلین آیه‌‏ى این سوره‏‌ها درباره اوصاف قرآن است.

 این سوره داراى نود و نه آیه است و به گفته‌ی مشهور پنجاه ودومین سوره مى‏‌باشد كه قبل از هجرت در مكّه بر پیامبر اكرم ‏صلّى الله علیه وآله نازل شده است.
 «حِجْر» نام شهرى است كه قوم حضرت صالح در آن زندگى مى‏‌كردند و نام این سوره از آیه‌ی هشتاد آن كه درباره‌ی قوم صالح است، گرفته شده است. «كذّبت اصحاب الحجر المرسلین»
 بیشتر مطالب این سوره در مورد تهمت و تمسخر كفّار نسبت به قرآن و پیامبراكرم‏ صلّى الله علیه وآله و دستور به صبر و گذشت نسبت به آنهاست و یك نوع دلدارى و تسلیت، در برابر فشار هجوم مخالفان، بعد از وفات حضرت خدیجه و حضرت ابوطالب‏ علیهما السّلام براى پیامبر عزیز مى‏‌باشد.

شانزدهمین سوره‏‌ى قرآن كریم، كه صد و بیست و هشت آیه دارد، بدلیل اشاره به خلقتِ زنبور عسل، «نحل» نام گرفته است.
 با آنكه قرآن، كتابِ تشریع است، ولى نام بسیارى از سوره‌‏هاى آن بر اساس تكوین است، همچون «نَجْم = ستاره»، «شَمْس = خورشید»، «فیل»، «عنكبوت» و «نحل». این نام‌‏ها، رمز آن است كه همه موجودات هستى، چه در آسمان و چه در زمین، چه كوچك و چه بزرگ، همه نزد قدرت او یكسانند و كتابِ شریعت، بر اساس كتابِ طبیعت، بنا نهاده شده و این دو كتاب، از یك مبدأ نشأت گرفته‏‌اند.
 یكى از نام‌‏هاى این سوره، سوره‌‏ى نعمت‏‌هاست، زیرا بالغ بر پنجاه نعمت در آن آمده است.
 در این سوره، از نعمت‏‌هاى الهى، دلایل توحید و معاد، احكام جهاد، تهدید مشركان، نهى از ظلم و فحشا، پیما‌‌ن‏‌شكنى و بدعت‏‌ها و وسوسه‏‌هاى شیطانى، مطالبى به میان آمده است.
 مطابق نظر مرحوم علّامه طباطبایى در تفسیر المیزان، از شأن نزول‏‌هاى آیات این سوره، فهمیده مى‏‌شود كه چهل آیه‌ی اوّل آن، مربوط به اواخر دوران مكّه و هشتاد و هشت آیه‌ی دیگر آن، مربوط به اوایل زمان هجرت به مدینه است.

 سوره‌‏ى «اِسراء»، یكصد و یازده آیه دارد و بنا بر قول مشهور مكّى است. البتّه بعضى پنج آیه‏‌ى 26، 32، 33، 57 و 78 را مدنى مى‌‏دانند.
 این سوره، به جهت كلمه‏‌ى اوّل آن، «سبحان» و به خاطر ماجراى معراج، «اِسراء» و به سبب بازگویى داستان بنى‌‏اسرائیل، «بنى‏‌اسرائیل» نام‌گذارى شده است.
 در این سوره همچون دیگر سوره‏‌هاى مكّى، موضوعاتى از قبیل: توحید، معاد، نصایح سودمند و مبارزه با هرگونه شرك، ظلم و انحراف، سنّت‏‌ها وقوانین فردى واجتماعى در تاریخ، تاریخچه‏‌ى آدم و ابلیس، پیامبر اسلام و موقعیّت آن حضرت در مكّه، بیان شده است. از مسائل عمده و قابل توجّه در این سوره، معراج حضرت رسول‏ صلّى الله علیه وآله است.
 شروع سوره با «تسبیح» خداست و پایان آن با «حمد» و ستایش او.
 معراج، مقدّس‏‌ترین سفر در طول تاریخ است، مسافرش پیامبر اسلام صلّى الله علیه وآله، فرودگاهش مسجدالحرام، گذرگاهش مسجد الاقصى‏، میزبانش خدا، هدف آن دیدن آیات الهى، سوغاتى‏‌اش اخبار آسمان‏‌ها و ملكوت و بالا بردن سطح فهم بشر از این دنیاى مادّى بوده است. بر اساس روایات، پیامبر یك سال قبل از هجرت، پس از نماز مغرب در مسجدالحرام، از طریق مسجدالاقصى‏ به وسیله‏‌ى «بُراق»به آسمان‌‏ها رفت و چون بازگشت، نماز صبح را در مسجدالحرام خواند.

این سوره، یكصد وده آیه دارد، و جز آیه‌‏ى 28، همه‏‌ى آن در مكّه نازل شده است. در این سوره از داستان اصحاب كهف و داستان موسى و خضر و داستان ذوالقرنین و مسائل مبدأ و معاد بحث شده است.
 مشركان قریش افرادى را از مكّه به مدینه فرستادند تا ماجراى بعثت حضرت محمّد صلّى الله علیه وآله و نشانه‌‏ى صداقت او را از علماى یهود بپرسند. علماى یهود به فرستادگان مشركان گفتند: از او سه چیز سؤال كنید؛ اگر دو چیز را جواب داد و یكى را بى‏‌پاسخ گذاشت، او صادق است. درباره‏‌ى اصحاب كهف، ذوالقرنین و روح بپرسید. اگر از اصحاب كهف و ذوالقرنین جواب داد، ولى از روح جواب نداد، او پیامبر است.( این سه داستان فقط در این سوره بیان شده است.)

 سوره‌ی مریم نوزدهمین سوره‌‏ى قرآن، داراى نود و هشت آیه و در مكّه نازل شده است. محتواى سوره را همچون سایر سوره‏‌هاى مكّى، مسائل مربوط به قیامت و سرنوشت مجرمان و پاداش نیكوكاران و قسمتى از سرگذشت زكریّا و مریم و عیسى‏بن مریم و یحیى و ابراهیم و اسماعیل و ادریس‏ علیهم السّلام تشكیل داده است.
 در تفسیر المیزان مى‏‌خوانیم: خداوند در دو آیه‏‌ى آخر این سوره مى‌‏فرماید: هدف ما از نزول این سوره، بشارت و انذار است و این هدف در قالب زیباى داستان زندگى پیامبران آمده است.
 نام مریم 34 بار در قرآن آمده است و خداوند نام هیچ زنى را با اسم خاص در قرآن ذكر نكرده، جز مریم و تنها سوره‌‏اى كه به نام یك زن در قرآن نامیده شده، همین سوره‌ی مریم است.
 در فضیلت تلاوت این سوره آمده است كه هر كس مداومت به خواندن این سوره كند، از دنیا نمى‌‏رود مگر آنكه خداوند او را از نظر جان و مال و فرزند بى‏‌نیاز كند. البتّه شكّى نیست با عمل به محتواى این سوره انسان خود را از دیگران بى‏‌نیاز خواهد دید.

 سوره‌ی طه با یكصد و سى و پنج آیه، از سوره‏‌هاى مكّى است و محتواى آن نیز همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، بیشتر سخن از مبدأ و معاد مى‏‌باشد.
 این سوره، اوّلین سوره‏‌اى است كه ماجراى حضرت موسى‏‌علیه السّلام را به تفصیل بیان نموده و حدود هشتاد آیه را بدان اختصاص داده است. بخشى از آن نیز در مورد عظمت قرآن و صفات خداوند و بخشى در ارتباط با سرگذشت آدم و حوّا و وسوسه شیطان است و در پایان  اندرزهاى بیدار كننده‏‌اى را بیان مى‌‏دارد.

براى حروف مقطّعه‏‌ى «طه» معانى و تعبیرهاى مختلفى بیان شده است؛ از جمله آن كه نام خدا یا كلمه سوگند و یا نام پیامبر است. چنانكه اهل‏ بیت پیامبر را «آل طاها» یا حضرت على ‏‌علیه السّلام را «طه» و در دعاى ندبه امام زمان ‏علیه السّلام را «یا بن طه» مى‏‌خوانیم. به هر حال این حروف زاید و بدون معنا نیست، و در طول زمان زیادى كه از نزول قرآن مى‏‌گذرد و با وجود دشمنان زبان‏ شناس بسیار، تاكنون هیچ ‏گونه ایراد و خدشه‌ی قابل تأمّلى دراین مورد وارد نشده است.

 سوره‌‏ى انبیاء، مكّى است و یكصد و دوازده آیه دارد.
 در این سوره به داستان شانزده نفر از پیامبران كه مورد عنایت پروردگار واقع گردیده‏‌اند، اشاره شده است.
 همچنین در این سوره، وعید و انذار، بیش از وعده و بشارت بكار رفته است.
 براى تلاوت این سوره، بركاتى ذكر كرده‌‏اند كه از جمله‌ی آنها، آسان شدن حساب در قیامت و مصافحه با انبیاء علیهم السّلام است، به شرط آنكه این تلاوت، عاشقانه «حبّاً لها» و مقدّمه‌‏ى ایمان و عمل باشد.

این سوره هفتاد و هشت آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 كلمه‌‏ى «حج» در لغت به معناى قصد و آهنگ انجام كارى است، ولى در شریعت اسلامى به مراسم خاصّى كه هر ساله در مكّه برگزار مى‏‌گردد گفته مى‏‌شود. از آنجا كه حدود سیزده آیه از این سوره (از آیه 25 تا 37) درباره‏‌ى كعبه و تاریخ آن و آثار سیاسى و اجتماعى حج سخن مى‏‌گوید، این سوره، «حج» نامیده شده است.
 البتّه در این سوره دعوت پیامبران الهى نسبت به اقوام بسیارى مطرح گردیده و سرنوشت آنها نیز بیان شده است. طبق روایات، پیامبر گرامى اسلام فرمودند: هركس سوره حج را بخواند، خداوند به تعداد كسانى كه در گذشته و آینده حج و عمره به جا آوردند، به او پاداش حج و عمره مى‏‌دهد.

این سوره كه یكصد وهجده آیه دارد، در مكّه نازل شده است.
 با توجّه به بیان سیماى مؤمنان و آثار و نشانه‏‌هاى ایمان در آیات ابتدایى این سوره، نام «مؤمنون» براى آن انتخاب گردیده است. البتّه سرگذشت پیامبرانى چون حضرت نوح، هود، موسى و عیسى‌‏علیهم السّلام و پاسخ اقوام مختلف به دعوت آنان در ادامه آمده است.
 در فضیلت تلاوت این سوره، امام صادق‏‌علیه السلام مى‏‌فرماید: تداوم بر تلاوت این سوره خصوصاً در روزهاى جمعه، مایه‌‏ى سعادت دنیا و آخرت و همنشینى با پیامبران الهى در فردوس برین مى‌‏گردد.

این سوره شصت و چهار آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 علّت نام‏‌گذارى این سوره به «نور»، آیه‌‏ى سى ‏و پنج آن است كه خداوند را به عنوانِ نور آسمان‏ها و زمین معرّفى مى‏‌كند.
 از آنجا كه در این سوره سفارش‏‌هاى بسیار در مورد رعایت عفّت و پاكدامنى صورت گرفته، در روایات نسبت به فراگیرى و قرائت این سوره توسط زنان، تأكید شده است.
 احكام مجازات مردان و زنان زناكار و كسانى كه به زنان پاكدامن تهمت زنا بزنند، همچنین ماجراى معروفِ «اِفك» (آیه‌ی 11)، حكم حجاب و رعایت پاكدامنى براى جلوگیرى از انحرافات، دیگر موضوعاتى است كه این سوره به آن‌ها مى‏‌پردازد.

امام صادق‏علیه السّلام فرمود: هر گاه مردم مرتكب چهار گناه شوند، به چهار بلا گرفتار شوند:
1- زمانى كه زنا رواج یابد، زلزله خواهد آمد.
2-هر گاه مردم زكات نپردازند، چهار پایان به هلاكت مى‏رسند.
3- هرگاه قضاوت مسئولان قضایى، ظالمانه باشد، باران نخواهد بارید.
4-زمانى كه پیمان شكنى رواج یابد، مشركان بر مسلمانان غلبه خواهند كرد.

این سوره هفتاد و هفت آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 در آیه‏‌ى اوّل این سوره، از قرآن، به فُرقان تعبیر شده است كه به معناى جداكننده‌‏ى حقّ از باطل مى‌‏باشد. لذا این سوره، «فُرقان» نام گرفته است.
 این سوره شامل آیاتى درباره‏‌ى بهانه‏‌هاى مشركان و پاسخ آنان، سرگذشت اقوام پیشین همچون اصحاب رسّ (آیه‌ی 38)، حسرت مردم در قیامت، نشانه‌‏هاى توحید و عظمت خداوند در طبیعت و مقایسه‏‌ى مؤمنان با كافران مى‌‏باشد. امّا مهم‌‏ترین بخش آیات این سوره درباره‏‌ى ویژگى‏‌هاى«عباد الرّحمن» یعنى بندگان راستین خداوند مى‏‌باشد كه از آیه‏‌ى 63 تا پایان سوره را در برگرفته است.

این سوره دویست وبیست وهفت آیه دارد كه در مكّه نازل شده و بعد از سوره‌‏ى بقره، داراى بیشترین آیات است. این سوره به خاطر ستایش از شاعران مؤمن و مذمّتِ شاعران بیهوده‏‌گوى، كه در چهار آیه‌‏ى آخر آن آمده، «شُعراء» نامیده شده و نام دیگر آن «طسم» است.
 سرگذشت پیامبرانى همچون حضرت موسى، ابراهیم، نوح، لوط، صالح، هود و شعیب‌‏ علیهم السّلام، و برخوردهاى لجوجانه‏‌ى مردم با آنان در این سوره آمده است و در پایان هر داستان مى‌‏فرماید: «اِنّ فى ذلك لآیة و ما كان اكثرهم مؤمنین و اِنّ ربّك لهو العزیز الحكیم» لذا این آیه هشت بار تكرار شده تا مایه‏‌ى دلدارى پیامبر اسلام باشد و به او بگوید از لجاجت مردم مكّه دلهره نداشته باش، زیرا همه‏‌ى انبیاء، گرفتار چنین مردمى بوده‌‏اند.

 این سوره نود و سه آیه دارد و نام معروف آن به مناسبت آیه‏‌ى 18 كه درباره‏‌ى داستان مورچگان و حضرت سلیمان است، «نمل» مى‏‌باشد، ولى نام «سلیمان» و «طاسین» نیز بر آن نهاده شده است.
 تمام این سوره در مكّه - در جریان‏‌ها و مناسبت‏‌هاى مختلف - نازل شده و «بسم اللّه الرّحمن الرّحیم» دوبار در آن آمده است؛ یكى در آغاز سوره و دیگرى در آیه‌‏ى 30 در آغاز نامه‌‏ى حضرت سلیمان به ملكه‏‌ى سبأ.
 مبارزات چهار پیامبر بزرگ الهى (موسى، سلیمان، صالح و لوط علیهم السّلام) با اقوام منحرف زمان خود در این سوره آمده است كه مفصّل‏‌ترین آن، برخورد حضرت سلیمان با ملكه‏‌ى سبأ و چگونگى ایمان آوردن او به خدا مى‏‌باشد.
 سخن گفتن پرندگانى همچون هدهد و حشراتى چون مورچه، حضور افرادى از جنّ در لشگر و دربار سلیمان و بالاخره آوردن تخت بلقیس از یمن به شام در یك چشم بهم زدن، بخشى دیگر از آیات این سوره را به خود اختصاص داده است.

 این سوره هشتاد و هشت آیه دارد و قبل از هجرت، در مكّه نازل شده است. به مناسبت ورود كلمه‌ی «قصص» در آیه‏‌ى 25، این سوره نیز «قصص» نام گرفته است كه به معناى «بیان سرگذشت» مى‏‌باشد.
 آیات 3 تا 46 این سوره بطور مفصّل به ماجراى حضرت موسى وفرعون و آیات انتهایى آن نیز به داستان قارون مى‏‌پردازد و به سرنوشت صابران نیكوكار و فاسدان گناهكار اشاره مى‌‏فرماید.
 اگر چه در سى و چهار سوره از سوره‌‏هاى قرآن كریم به نحوى از ماجراى حضرت موسى و فرعون سخن رفته ولى تنها در این سوره است كه به تمام زوایاى زندگى آن حضرت از تولّد، كودكى، جوانى تا ازدواج، نبوّت و دعوت به یكتاپرستى توجّه شده است.

این سوره در مكّه نازل گردیده و شصت و نه آیه دارد. نام برخى از سوره‌‏هاى قرآن همچون بقره، فیل، نمل و نحل، برگرفته از نام حیواناتى است كه در این سوره‌‏ها به گونه‏‌اى مطرح شده‏‌اند.
 در آیه‌ی 41 این سوره، بناىِ شرك همچون خانه‌‏ى عنكبوت سست و ناپایدار شمرده شده و لذا این سوره به عنكبوت نام گرفته است.
 این سوره درباره‏‌ى چند موضوع، مطالبى رابیان مى‏‌كند از جمله: ایمان، تكلیف بشر، آزمایش الهى، تاریخ برخى انبیا، نهى از مجادله‌‏ى غیر نیكو و تكیه بر غیر خدا.

این سوره شصت آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 همانند بسیارى از سوره‏‌هاى مكّى، موضوع اصلى این سوره، مبدأ و معاد و گفتگوهاى اهل ایمان و كفر در این زمینه است.
 این سوره با پیشگویى پیروزى رومیان بر ایرانیان در جنگ آغاز مى‌‏شود و به همین مناسبت، سوره‌ی «روم» نام گرفته است.
 بخش عمده‌ی آیات این سوره، به ذكر نعمت‏‌هاى الهى در آسمان و زمین و نظام زوجیّت در گیاهان و حیوانات، آفرینش انسان از خاك و پیوند زن و مرد، تلاش در روز و خواب در شب، بارش باران و وزش باد و حیات زمین پس از مرگ مى‏‌پردازد.

 این سوره، از سوره‌‏هاى مكّى است و به مناسبت نام لقمان، كه در تمام قرآن تنها دوبار، آن هم در این سوره آمده، لقمان نامیده شده است. ششمین سوره از سوره‌‏هاى هفتگانه «لامات» است كه با حروف مقطّعه‏‌ى «الم» آغاز شده است.
 محتواى سوره‌‏ى لقمان را مى‏توان در این موارد خلاصه نمود:
1-  بیان عظمت و اهمیّت قرآن در هدایت بشر.
2-  تقسیم انسان‏ها به نیكوكار و مستكبر و بیان سرنوشت آنان.
3-  بیان برخى معجزات علمى قرآن از قبیل قانون جاذبه و زوجیّت گیاهان.
4-  نصایح و موعظه‏‌هاى حكیمانه‌‏ى لقمان به فرزندش.
5-  دلایل ایمان به مبدأ و معاد.
6-  بیان علوم اختصاصى خداوند، مانند: زمان مرگ و برپایى قیامت.
 

این سوره، سی آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 این سوره یكى از 29 سوره‏‌اى است كه با حروف مقطّعه آغاز و پس از آن از قرآن تجلیل شده است.
 یكى از چهار سوره‌‏اى است كه در آن آیه‌ی سجده‏‌ى واجب آمده است. طبق حدیثى كه در مجمع البیان آمده رسول‏ اكرم ‏صلّى الله علیه وآله هر شب قبل از خواب این سوره را با سوره‏‌ى مُلك تلاوت مى‌‏فرمود.
 همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، در این سوره نیز مباحث گسترده‏‌اى در مورد مبدأ و معاد و سرانجام كافران آمده است تا موجب تقویت ایمان مؤمنان و پایدارى آنان در برابر فشار دشمنان گردد.
 در آیه‌ی 15، از ركوع و سجده به هنگام شب كه مردم در خواب هستند، به عنوان ویژگى مؤمنان راستین یاد شده و قرائت این آیه نیز سجده واجب دارد.

 این سوره در مدینه نازل شده و هفتاد و سه آیه دارد.
 یهودیان مدینه، مشركان مكّه و منافقان پنهان در میان مسلمانان، در سال پنجم هجرى براى جنگ با مسلمانان متّحد شدند و پیامبر و یارانش در برابر هجوم آنان، در اطراف مدینه خندق كندند.
 این جنگ از آن جهت كه توسط گروه‏‌هاى مختلف برنامه‌‏ریزى شد، جنگ احزاب، و از آن جهت كه مسلمانان براى دفاع از خود، خندق كندند، به جنگ خندق معروف شد.
 در مجموع، هفده آیه از این سوره درباره‏‌ى جنگ احزاب است و چون در آیات 20 و 22، سه بار كلمه‏‌ى احزاب به كار رفته، لذا این سوره، «احزاب» نام گرفته است.
 علاوه بر جنگ احزاب، مسائلى در مورد ظهار و طلاق جاهلى، احكام پسرخواندگى، موضوع حجاب و توجّه به معاد در این سوره مطرح شده است.

این سوره در مكّه نازل شده و پنجاه و چهار آیه دارد. به مناسبت سرگذشت قوم سبأ كه در این سوره بیان شده، «سبأ» نام گرفته و همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، بیشتر مباحث آن در مورد مسائل اعتقادى و خصوصاً مبدأ و معاد است.
 البتّه در ضمن داستان حضرت سلیمان و برخورد او با قوم سبأ، به گوشه‏‌اى از نعمت‏‌هاى الهى و سرنوشت شاكران و كافران اشاره شده است.

 این سوره در مكّه نازل شده و چهل و پنج آیه دارد.
«فاطر» یكى از صفات خداوند است كه به معناى آفریننده مى‏‌باشد. نام این سوره از آیه‌ی اوّل آن گرفته شده كه خداوند را به عنوان «فاطر السّموات و الارض» معرّفى مى‏‌نماید.
 همانند دیگر سوره‌‏هاى مكّى، سخن از مبدأ و معاد و مبارزه با شرك، محور اصلى مباحث این سوره را تشكیل مى‌‏دهد.

 این سوره در مكّه نازل شده و هشتاد و سه آیه دارد و به نام اوّلین آیه‏‌اش كه از حروف مقطّعه است، نامگذارى شده است.
 مطالب این سوره بر محور عقاید است و تعلیم آن به فرزندان و هدیه كردن ثواب قرائت آن به مردگان سفارش شده است.
 این سوره با گواهى خداوند به رسالت پیامبر اسلام آغاز و با بیان رسالت سه تن از پیامبران الهى ادامه مى‏‌یابد.
 در بخشى از این سوره، به برخى از آیات عظمت پروردگار در هستى به عنوان نشانه‏‌هاى توحید اشاره شده و در بخش دیگر، مسائل مربوط به معاد، سؤال و جواب در دادگاه قیامت و ویژگى‏‌هاى بهشت و دوزخ مطرح شده است.
 در روایات از سوره یس به عنوان «قلب قرآن» یاد شده است.

این سوره با یكصد و هشتاد و دو آیه در مكّه نازل شده است.
 نام این سوره، از آیه‌ی اوّل آن برگرفته شده كه با سوگند به «صافّات»، گروهى از فرشتگان كه در انجام فرمان الهى در صف هستند، آغاز مى‏‌شود، همچنین آیه 165 كه در آن كلمه «الصافّون» آمده است.
 مشابه این سوره از نظر نام، سوره «صف» است كه اشاره به صفوف محكم رزمندگان در صحنه‏‌هاى جنگ دارد.
 این سوره، نخستین سوره از قرآن كریم است كه با سوگند آغاز مى‌‏شود.
 همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، بیشتر آیات این سوره نیز درباره‏‌ى مبدأ و معاد و با تذكّر و انذار همراه است.
 همچنین به تاریخ پیامبرانى همچون نوح، ابراهیم، اسحاق، موسى، هارون، الیاس، لوط و یونس، اشاره شده و در این میان زندگى حضرت ابراهیم مشروح‌ تر آمده است.
 عقاید باطل مشركان در مورد رابطه‌ی خداوند با جنّ یا فرشتگان به شدّت محكوم شده و پیروزى نهایى حقّ بر كفر و شرك و نفاق مطرح گردیده است.
 بر قرائت سوره صافّات در روزهاى جمعه تأكید شده و تلاوت آن، موجب گشایش در رزق و بیمه شدن مال و فرزندان از شیطان مى‌‏شود.
 

 این سوره در مكّه نازل شده و هشتاد و هشت آیه دارد.
 نام این سوره برگرفته از آیه اوّل آن و یكى از حروف مقطّعه قرآنى است.
 آیات این سوره همچون سوره صافّات، بیانگر استمرار جریان بعثت در طول تاریخ و برخورد مشركان و كافران با عقیده به توحید و معاد است.
 در سوره صافّات، نام پیامبرانى چون نوح، ابراهیم، لوط، موسى، هارون، الیاس و یونس مطرح شد، این سوره بیشتر به تاریخ زندگى حضرت داود، سلیمان و ایّوب علیهم السّلام، پرداخته است.
 بخش پایانى سوره، ماجراى آفرینش انسان، سجده‌ی فرشتگان بر آدم و نافرمانى شیطان را بیان مى‏‌كند تا مؤمنان به كرامت ذاتى انسان نزد خداوند پى برده و از پیروى شیطان دورى كنند.

 این سوره هفتاد و پنج آیه دارد و در مكّه نازل شده است و همچون دیگر سوره‏‌هاى مكّى، بیشتر مطالب آن در مورد خدا و قیامت است.
 «زُمَر» به معناى گروه و جماعت است و نام‏‌گذارى این سوره بدین كلمه، از آن جهت است كه دوزخیان و بهشتیان به صورت گروه گروه وارد دوزخ یا بهشت مى‌‏شوند، چنانكه در آیات 71 و 73 به این مطلب اشاره شده است.
 توحید در خالقیّت، ربوبیّت و عبادت و خصوصاً اخلاص در عبادت و بندگى، بیش از همه در این سوره مورد توجّه و تأكید قرار گرفته است.
 حضور مردم در دادگاه قیامت و داورى خداوند بر اساس پرونده‌ی اعمال و گواهى شاهدان و سوق دادن گنهكاران به دوزخ و پاكان به بهشت، از مطالبى است كه به تفصیل در این سوره آمده است.

این سوره هشتاد و پنج آیه دارد و مكّى است.
 نام این سوره «غافر» از آیه‌ی سوّم گرفته شده است كه خداوند را «غافر الذّنب» بخشنده‌ی گناهان معرّفى مى‏‌كند. نام دیگر این سوره، «مؤمن» است، به جهت شخصى كه در دستگاه فرعون بود و ایمان خود را كتمان مى‏‌كرد تا بتواند به موسى كمك كند. ماجراى این فرد كه به «مؤمن آل‏ فرعون» معروف گشته در آیات 28 به بعد این سوره آمده است.
 محتواى این سوره علاوه بر داستان موسى، نوح و عاد و ثمود، معارف توحید و معاد و حكمت الهى است و حدود بیست آیه درباره‏‌ى مؤمن آل‏ فرعون است كه در جاى دیگر قرآن نیامده است.
 در قرآن هفت سوره‏‌ى پى در پى با آیه‏‌ى «حم» آغاز مى‌‏شود كه این سوره، اوّلین آنهاست و بقیّه عبارتند از: فصّلت، شورى‏، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف و گاهى «حوامیم» گفته مى‌‏شوند.
 در روایات، خواندن سوره‏‌هاى «حوامیم» در نماز شب سفارش شده و از پیامبر اكرم صلّى الله علیه وآله نقل شده كه «حوامیم» مغز قرآن است.
 در حدیث مى‏‌خوانیم: «حوامیم» تاج قرآن و گل‏هاى خوشبوى آن است و خداوند قارى این سوره‌‏ها و همسایگان و بستگان و دوستان او را مورد لطف قرار مى‌‏دهد و عرش و كرسى براى او استغفار مى‏‌كنند.

این سوره مكّى است و پنجاه و چهار آیه دارد. نام این سوره برگرفته از آیه‌‏ى سوّم است و آن را «حم سجده» نیز مى‏‌گویند، چون با «حم» شروع مى‌‏شود و در میان چهار سوره‏‌اى كه سجده‏‌ى واجب دارد اوّلین سوره است.
 آیات این سوره درباره‌‏ى رستاخیز، تاریخ اقوام پیشین، عظمت قرآن و نشانه‌‏هاى قدرت خداوند در هستى مى‏‌باشد.
 در حدیث مى‏‌خوانیم كه رسول خدا صلّى الله علیه وآله هر شب، قبل از خواب سوره‏‌ى تبارك و حم سجده را تلاوت مى‌‏فرمودند.

 این سوره پنجاه و سه آیه دارد و در مكّه نازل شده است. به جهت آیه‌ی 38 كه به مسأله شورى اشاره دارد نام آن «شورى» مى‏‌باشد.
 این سوره به مباحث اصول دین از قبیل توحید، معاد و نبوّت و همچنین مباحث اخلاقى و اجتماعى پرداخته است.
 در میان 29 سوره‌‏اى كه با حروف مقطّعه آغاز شده، طولانى‏‌ترین حروف مقطّعه در این سوره آمده است و جالب آنكه این سوره، مشكل معناى حروف مقطّعه را حل كرده است زیرا در ادامه این حروف مى‏‌فرماید: «كذلك یوحى» یعنى وحى از همین حروف الفباى زبان عربى است كه در اختیار همه‏‌ى شماست، اگر مى‏‌توانید شما هم مثل آن را بیاورید.

 

 این سوره كه پنجاه و نه آیه دارد، در مكّه نازل گردیده و پنجمین سوره‌‏اى است كه با حروف مقطّعه (حم) آغاز مى‏‌شود.
 كلمه «دخان» به معناى دود، دو بار در قرآن آمده است، یك بار كه مربوط به آغاز جهان است در سوره‌ی فصّلت آمده و یك بار كه به پایان جهان اشاره دارد در آیه‌ی ده همین سوره آمده است.
 بیشتر مطالب این سوره در بیان عظمت قرآن و نزول آن در شب قدر و مباحثى درباره‌ی توحید و سرنوشت كفّار و همچنین ماجراى حضرت موسى و بنى اسرائیل و فرعون و بیهوده نبودن آفرینش و خلقت آسمان و زمین مى‏‌باشد.

این سوره در مكّه نازل شده و سى و هفت آیه دارد.
 نام این سوره به مناسبت آیه 28 آن انتخاب گردیده و جاثیه به حالتِ كسى گویند كه به زانو در آمده باشد.
 در اوّلین آیه و آخرین آیه‌ی این سوره، خداوند با دو صفت عزیز و حكیم توصیف شده است.
 اغلب مطالب این سوره درباره‏‌ى عظمت قرآن، دلایل توحید، پاسخ به مادّیون، سرگذشت بعضى از اقوام پیشین، هشدار به گمراهان، دعوت به عفو و گذشت و اشاراتى نسبت به صحنه‏‌هاى قیامت است.

 این سوره كه در ابتداى جزء بیست و ششم قرآن قرار گرفته، سى و پنج آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 «احقاف» به معناى شن‏‌هاى روان است كه بر اثر باد روى هم انباشته مى‏‌شود. به سرزمین قوم عاد، به خاطر آنكه شن‏‌زار و ریگستان بود، احقاف مى‌‏گفتند.
 نام گذارى این سوره به «احقاف»، بر اساس آیه‌ی 21، در بیان ماجراى حضرت هود و قوم عاد است.
 این سوره، آخرین سوره از سوره‏‌هاى هفتگانه‌‏اى است كه با حروف مقطّعه‏‌ى «حم» شروع شده و در تمامى آنها بعد از این حروف، سخن از نزول قرآن و اهمیّت آن است.
 امام صادق‏‌علیه السّلام فرمودند: هركس سوره‌ی احقاف را در هر شب جمعه قرائت كند، در دنیا از ترس و هراس دنیوى ایمن باشد و در آخرت نیز ترسى ندارد.

 این سوره سى و هشت آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی دوّم آن است كه نام پیامبر عزیز اسلام حضرت محمّد صلّى الله علیه وآله در آن ذكر شده است.
 جنگ و جهاد با دشمنان اسلام، مهم‏‌ترین موضوعى است كه در این سوره مطرح شده و لذا برخى آن را سوره‌ی «قتال» نامیده‏‌اند.
 عمده‌ی مطالب سوره درباره‏‌ى مؤمنان و كفّار و مقایسه میان وضع آن دو گروه در دنیا و آخرت و نگاهى به عملكرد منافقانى كه در مدینه كارهاى تخریبى داشتند، مى‏‌باشد. به علاوه، مسائلى پیرامون اسارت و آزادى اسراى جنگى، دعوت به انفاق و نهى از مداهنه و سازش نابجا با دشمن در آن مطرح شده است.
 در حدیث مى‌‏خوانیم: هر كس مى‌‏خواهد حال ما اهل بیت و دشمنان ما را بنگرد، سوره‌ی محمّد را تلاوت كند. همچنین روایت شده است كه پیامبراكرم در نماز مغرب، این سوره را مى‏‌خواندند.

 این سوره بیست و نه آیه دارد و در سال ششم هجرى بعد از ماجراى صلح حدیبیّه، در مدینه نازل شده است.
 عمده مطالب این سوره در مورد بشارت فتح مكّه و مسائل مربوط به صلح حدیبیّه، بیعت رضوان، كارشكنى منافقان و كسانى كه از جهاد تخلّف كردند و در پایان سیمایى از یاران پیامبراكرم ‏صلّى الله علیه وآله را ارائه می‌دهد.

 این سوره در مدینه نازل شده وداراى هجده آیه است.
«حُجرات» جمع «حُجرة» است و چون در آیه‌ی چهارم این سوره درباره‌ی حجره‌هاى خانه پیامبر اكرم‏ صلّى الله علیه وآله سخن به میان آمده، این سوره حجرات نامیده شده است.
 در این سوره كه به سوره‌ی آداب نیز شهرت دارد، موضوع‏‌هاى اخلاقى و اجتماعى مهمّى مطرح شده كه به برخى از آنها اشاره مى‏‌شود:
1. آداب برخورد با پیامبرصلى الله علیه وآله و پیشى نگرفتن بر آن حضرت.
2. دورى از مسخره كردن، نام بد نهادن، سوءظن، تجسّس و غیبت.
 3. برقرارى روابط اجتماعى بر اساس اُخوّت و برادرى، اصلاح ذات البین، بسیج عمومى بر ضد یاغى، میانجى‏‌گرى عادلانه و دورى از شایعه پراكنى.
 4.ارزش گذارى افراد جامعه بر اساس درجات ایمان و تقواى آنان و دورى نمودن از كفر، فسق و گناه.
 5. پیروى از پیامبر الهى از روى عشق و آگاهى و دورى از هرگونه منّت‏‌گذارى به واسطه‏‌ى پذیرش اسلام و عمل به دستورات آن.
 در این سوره‌ی كوتاه، پنج بار خطاب «یا ایّها الّذین آمنوا» تكرار شده است كه بیانگر جایگاه مسائل اخلاقى و روابط اجتماعى در اسلام مى‌‏باشد و به خوبى نشان مى‌‏دهد كه نحوه‏‌ى رفتار مسلمانان با یكدیگر و با رهبران خود، مورد توجّه شارع مقّدس بوده است.

 این سوره چهل و پنج آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام این سوره از ابتداى آن كه حرف مقطّعه «ق» مى‏‌باشد، گرفته شده است.
 محور اصلى آن، همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، مسئله‌ی معاد و بیان فرجام اقوام گذشته و افراد نیك و بد است.
 سوره با استبعاد و انكار مخالفان نسبت به زنده شدن دوباره‌ی انسان آغاز مى‏‌گردد و با استناد قرآن به نمونه‏‌هاى معاد در طبیعت و آفرینش ادامه مى‏‌یابد. شیوه‌ی جان دادن انسان به هنگام مرگ و حوادث تكان دهنده پایان جهان كه سرآغازى است بر جهان دیگر، مقدّمه‏‌اى است براى بیان گوشه‏‌اى از حوادث قیامت و ویژگى‏‌هاى بهشت و دوزخ.
 و آنچه در این میان انسان را از خطرات حفظ مى‏‌كند، یاد خدا و توجّه به كلام اوست كه در این سوره به آن سفارش شده است.

 این سوره شصت آیه دارد ودر مكّه نازل شده است.
 نام این سوره از اوّلین آیه‌ی آن گرفته شده است: «والذّاریات ذرواً» و به معناى بادهاى تندى است كه اشیاء را پراكنده مى‌‏كند.
 آغاز و پایان این سوره با معاد است و مباحثى درباره‏‌ى توحید و نشانه‏‌هاى خداوند در هستى، داستان فرشتگانى كه مهمان حضرت ابراهیم علیه السّلام شدند و به او بشارت فرزند دادند، اخطار به قلع و قمع قوم لوط و اشاره‌‏اى به داستان برخى پیامبران، همچون موسى و نوح و قوم عاد و ثمود، بیشترین آیات این سوره را در برمى‌گیرد.
 قرآن با بیان تاریخ انبیاى گذشته و سختى‏‌ها و مشكلات آنان در راه هدایت مردم، پیامبر اسلام ‏صلّى الله علیه وآله را به صبر و استقامت دعوت مى‏‌كند.

این سوره در مكّه نازل شده و داراى چهل و نه آیه است.
 نام‏ گذارى این سوره به «طور»، به مناسبت نخستین آیه‌ی آن است.
 كلمه‌ی «طور» ده بار در قرآن آمده و مقصود از آن، كوه طور، میقات حضرت موسى‏ علیه السّلام و محلّ نزول تورات مى‌‏باشد.
 همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، بیشتر مطالب این سوره درباره‌ی وقوع قیامت، پاداش پاكان و كیفر كافران است، در ضمن به توحید، دفاع از پیامبر و صبر و استقامت نیز اشاراتى دارد.

 این سوره شصت و دو آیه دارد و در مكّه نازل شده و از سوره‏‌هایى است كه داراى سجده واجب مى‏‌باشد.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است كه خداوند به ستاره سوگند یاد مى‏‌كند.
 در این سوره به جایگاه وحى و شیوه نزول آن بر دل پیامبر اشاره شده و همچون سوره‌ی اسراء، معراج پیامبر به آسمان‏‌ها مطرح شده است. بخش دیگرى از سوره، به رسوم خرافى مشركان در مورد بت‏‌ها و پرستش فرشتگان پرداخته و آنها را محكوم كرده است.
 امّا روح حاكم بر سوره، توجّه به قیامت و حالات نیكان و بدان است كه معیار كیفر و پاداش الهى واقع مى‏‌شود.

این سوره در مكّه نازل شده و پنجاه و پنج آیه دارد.
 به مناسبت طرح مسأله‏‌ى «شقّ القمر» در آیه‏‌ى اوّل، این سوره، «قمر» نامیده شده است.
 تمام آیات این سوره با حرف «راء» ختم مى‏‌شود.
 پایان سوره‏‌ى قبل درباره‏‌ى معاد بود، آغاز این سوره نیز سخن از معاد است.
 محتواى این سوره، بیشتر مربوط به قیامت، نبوّت و ماجراى مخالفان انبیاء است.
 همچنین در این سوره، خداوند به سرنوشت شوم پنج گروه یعنى قوم نوح، عاد، ثمود، لوط و فرعون اشاره مى‏‌كند.

 این سوره هفتاد و هشت آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است و «الرّحمن» همچون «اللّه» از نام‏ها و صفات مخصوص خداوند مى‌‏باشد.
 امام كاظم ‏علیه السّلام فرمود: هر چیزى عروسى دارد و عروس قرآن، سوره‌ی الرّحمن است.
 در این سوره، آیه‏‌ى «فباىّ آلاء ربّكما تكذّبان» سى و سه مرتبه تكرار شده كه بیشترین تكرار در كلّ قرآن است. جالب آنكه این آیه‌ی تكرارى، هم انسان‏ها را مورد خطاب قرار داده و هم جنّیان را، كه كدام یك از نعمت‏‌هاى بى شمار الهى را تكذیب مى‏‌كنید؟
 در سوره‌ی قبل، هشدار تكرار شده بود:«عذابى و نذر»، در این سوره نعمت‏‌ها تكرار مى‏‌شود. «فباىّ آلاء ربّكما...»
 سوره‌ی قبل با قیامت شروع و با قدرت الهى تمام شد: «اقتربت الساعة... ملیك مقتدر» ولى این سوره با رحمت شروع و با اكرام الهى پایان مى‌‏پذیرد. «الرّحمن... ذى الجلال و الاكرام»

 این سوره نود و شش آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 یكى از نام‏‌هاى قیامت، واقعه است كه در آیه‌ی اوّل این سوره از وقوع حتمى آن خبر داده شده و لذا این سوره «واقعه» نام گرفته است.
 اكثر آیات این سوره درباره‌‏ى قیامت و شرایط و حوادث آن و تقسیم مردم به دوزخى و بهشتى در آن روز بحث مى‌‏كند. لذا تلاوت این سوره انسان را از غفلت بیرون مى‏‌آورد.
 در آستانه‌ی مرگ عبداللّه بن مسعود، عثمان به عیادتش رفت و از او پرسید: از چه ناراحتى و چه آرزویى دارى؟ گفت: از گناهانم ناراحتم و امید به رحمت پروردگار دارم. پرسید: آیا چیزى مى‏‌خواهى به تو عطا كنم؟ گفت: نه، آن روز كه نیاز داشتم محرومم كردى، الآن كه از دنیا مى‌‏روم چه نیازى دارم. عثمان گفت: پس اجازه بده چیزى به تو عطا كنم تا براى دخترانت به ارث بماند.
 او گفت: آنها هم نیازى ندارند. زیرا به دخترانم چیزى آموخته‌‏ام كه هرگز نیازمند نمى‏‌شوند. به آنان سفارش كرده‌‏ام سوره‌ی واقعه بخوانند كه از پیامبر صلّى الله علیه وآله شنیدم هر كس هر شب آن سوره را تلاوت كند، فقر و بدبختى به او نمى‏‌رسد.

این سوره بیست و نه آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 آیات این سوره، علاوه بر تحكیم پایه‌‏هاى عقیدتى، به دستوراتى در زمینه‏‌هاى اجتماعى و حكومتى مى‏‌پردازد و در آیات اوّل، حدود بیست صفت از صفات الهى را مطرح نموده است.
 عظمت قرآن، اوضاع مؤمنان و منافقان در قیامت، سرنوشت اقوام پیشین، انفاق در راه خدا و براى رسیدن به عدالت اجتماعى، انتقاد از رهبانیّت و انزواى اجتماعى، موضوعاتى است كه این سوره به آنها پرداخته است.

 این سوره بیست و دو آیه دارد و در مدینه نازل شده و تنها سوره‌‏اى از قرآن است كه در تمام آیات آن لفظ جلاله «اللّه» آمده است.
 به مناسبت مسأله‌ی جدال كه در آیه‌ی اوّل آمده، این سوره مجادله نام گرفته است.
 مباحثى كه این سوره درباره‌‏ى آنها سخن مى‏‌گوید، عبارتند از:
 1. قانون ظهار كه نوعى طلاق در دوران جاهلیّت بود ( كه بر اساس آن، مرد دیگر حقّ بازگشت به همسرش را نداشت و زن نیز حقّ انتخاب شوهر دیگرى نداشت، به این نوع طلاق، ظهار مى‏‌گفتند ).
 2. موارد مثبت و منفى نجوا.
3. احترام به كسانى كه وارد مجلس مى‌‏شوند.
 4. تفكیك حزب اللّه از حزب شیطان.

این سوره بیست و چهار آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 به مناسبت كلمه‏‌ى «حَشر» كه در آیه‌ی دوّم آمده، آن را «حشر» نام‏‌گذارى كرده‏‌اند. البتّه مراد از آن، حشر در قیامت نیست، بلكه اجتماع مردم براى كوچ كردن است.
 آغاز و انجام این سوره درباره‌ی تسبیح همه موجودات هستى براى خداوند است و محتواى آن بیشتر درباره‌ی همكارى منافقان با یهودیان مدینه براى توطئه علیه مسلمانان است كه قرآن مى‌‏فرماید: نقشه‏‌هاى آنان به جایى نمى‏‌رسد و جز خوارى و شكست، چیزى براى آنها به دنبال ندارد.

 این سوره در مدینه نازل شده و داراى سیزده آیه است. به خاطر آیه‌ی دهم كه درباره‌ی امتحان زنان مهاجر است، آن را «ممتحنه» نام گذارده‏‌اند.
 محتواى این سوره درباره‏‌ى محبّت به خداوند متعال و نهى از دوستى با دشمنان اوست و به مسلمانان سفارش مى‌‏كند كه حضرت ابراهیم ‏علیه السّلام را به عنوان الگوى خود قرار دهند و از او سرمشق بگیرند.
 از میان یكصد و چهارده سوره‏‌ى قرآن كریم، در آغاز نُه سوره ، به مسئله دشمن ‏شناسى توجّه شده است؛ سوره‏‌هاى برائت، احزاب، محمّد، ممتحنه، منافقون، معارج، بیّنه، كافرون و مسد.
 در قرآن، آیات دشمن‏ شناسى بیش از آیات احكام است. یكصد و نود و یك مرتبه واژه‌‏ى «ضَلَّ»، پانصد و بیست و یك مرتبه واژه‏‌ى «كفر»، سى و هفت مرتبه واژه‏‌ى «نفاق» و چهل و پنج مرتبه واژه‏ى «صدّ» آمده است.

 

این سوره چهارده آیه دارد و از سوره‏‌هاى مدنى است.
 به مناسبت كلمه‌ی «صفّ» كه در چهارمین آیه آمده، این سوره «صفّ» نام‏‌گذارى شده است.
 بیشترین توجّه این سوره به برترى دین اسلام بر سایر ادیان آسمانى و لزوم جهاد در راه خداوند و حمایت از پیامبران الهى است.
 علاوه بر این سوره، سوره‌‏هاى حدید و حشر نیز با كلمه‌ی «سَبَّح» و سوره‏‌هاى جمعه و تغابن با كلمه‌ی «یُسبِّح» و سوره‌ی اسراء با كلمه‌ی «سبحان» و سوره ‌ی اعلى‏ با فرمان «سَبِّح اسم ربّك» آغاز شده است.

 

سوره‌ی جمعه یازده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
یكى از اهداف اساسى این سوره، ترغیب و تشویق و تحریص مسلمانان به حضور یكپارچه در اجتماع هفتگى نماز جمعه است.
این سوره با تسبیح خداوند و بیان بعثت پیامبر اسلام آغاز گشته و در ادامه از مسلمانان مى‏‌خواهد كه همچون یهود نباشند كه تورات به آنان داده شد اما آنان تحمّل نكرده و به آن عمل نكردند و از مسلمانان مى‏‌خواهد هرگاه نداى نمازجمعه برخاست، دست از هر كارى بكشند و به سوى ذكر خدا بشتابند و در غیر این صورت سزاوار توبیخ و سرزنش‏‌اند.
قرائت سوره‌ی جمعه، در شب جمعه و ركعت اوّل نمازجمعه سفارش شده است.

 این سوره همانند سوره‌ی جمعه، یازده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 بیان ویژگى‏‌هاى منافقان، اختصاص به این سوره ندارد و در بسیارى از سوره‏‌هاى قرآن، به ویژه سوره‌‏هاى مدنى، به ویژگى‌‏هاى روحى و رفتارى آنان اشاره شده است. جامع‏‌ترین سوره درباره‌ی منافقان، سوره‌ی توبه است كه در حدود یكصد آیه به بیان ویژگى‌‏هاى آنان پرداخته است.
 تلاوت آن در نماز جمعه سفارش شده است. شاید دلیل این تأكید، آن باشد كه امّت اسلامى همواره مراقب توطئه‏‌هاى منافقان باشند. در كتب فقهى مانند جواهر الكلام آمده است: اگر امام جمعه بعد از سوره‌ی حمد، سوره‌ی دیگرى را شروع كرد، تا زمانى كه به نیمه آن نرسیده، مى‏‌تواند عدول كند و سوره‌ی منافقون را بخواند مگر آن كه سوره‌‏اى كه شروع كرده، جمعه یا توحید باشد.

 این سوره هجده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
 به مناسبت آیه‌ی نهم، كه در آن روز قیامت، روز «تغابن» شمرده شده، این سوره، تغابن نام گرفته است.
 تغابن به معناى دیگرى را مغبون كردن و سود را به نفع خود جذب كردن است. در قیامت، هر كس به فكر آن است كه خود را نجات دهد و دیگرى را مقصّر بداند.
 آیات این سوره از نظر نظم و سیاق، شبیه سوره حدید و گویى خلاصه‏‌اى از آن است.
 سوره با بیان توحید و یگانگى خداوند آغاز شده و با هشدار به مردم در مراقبت از اعمالشان و توجّه به قیامت ادامه یافته است و در پایان مردم را به انفاق در راه خدا و دورى از دلبستگى به دنیا سفارش مى‌‏كند.

سوره‌ی طلاق دوازده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
هفت آیه‌ی نخستین این سوره، پیرامون موضوع طلاق و احكام و مسائل مربوط به آن است و به همین جهت نیز، «طلاق» نام گذارى شده است.
بخش دوم سوره، عاقبت دو گروه را بیان مى‌‏دارد نخست كسانى ‏‌كه از فرمان خدا سرپیچى كرده و به كیفر شدید رسیده‏‌اند، دوم كسانى‏‌ كه با عمل صالح و پیروى از پیامبران، مشمول هدایت‏‌هاى ویژه الهى و نعمت‏‌هاى بهشتى گردیده‏‌اند.

این سوره دوازده آیه دارد و در مدینه نازل شده است.
نام آن برگرفته از آیه‌ی اوّل است كه خداوند، تحریم آنچه را بر انسان حلال شمرده، نكوهش مى‌‏كند، گرچه این تحریم، نوعى محروم كردن خود از لذّات حلال، به دلایل مختلف فردى و اجتماعى باشد.
آیات نخست سوره، درباره رفتار ناشایست برخى همسران پیامبر با آن حضرت است و آیات بعدى، مؤمنان را مخاطب قرار مى‏‌دهد كه نسبت به خانواده خود و تربیت آنها مراقب باشید تا گرفتار دوزخ نشوید. آنگاه در ادامه به الگوهاى مثبت و منفى زنان اشاره نموده و در هر بُعد، دو زن را معرّفى مى‏‌فرماید. همسر نوح و لوط را به عنوان الگوى منفى و همسر فرعون و حضرت مریم را الگوى مثبت معرّفى مى‏‌كند.

سوره‌ی ملك، آغازین سوره‌ی جزء بیست و نهم قرآن كریم است. این سوره از سوره‏‌هاى مكّى و داراى سى آیه مى‏‌باشد. نام دیگر این سوره، «تبارك» است.
«مُلك» و «تبارك»، هر دو برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به ترتیب به معناى «فرمانروایى» و «پر بركت» مى‌‏باشند.
محتواى این سوره به طور كلى شامل سه محور زیر است:
1.مباحثى در مورد مبدأ هستى، صفات خداوند، نظام شگفت‏‌انگیز خلقت، آفرینش هستى و انسان و ابزارهاى انسان براى شناخت.
2.بحث‌هایى درباره معاد، عذاب دوزخ و گفتگوى جهنّمیان در قیامت.
3. تهدید كافران و ظالمان به عذاب‌‏هاى دنیوى و اخروى.
در فضیلت این سوره آمده است: قرائت این سوره موجب نجات از عذاب قبر است.

این سوره، ازسوره‌های مکّی و دارای پنجاه و دو آیه می‌باشد.
آیات آغازین این سوره، رسول خدا صلّی الله علیه و آله را به دنبال تهمت‌های ناروایی که مشرکین به وی زده بودند (ایشان را دیوانه خوانده بودند) تسلیت و دلداری می‌دهد و به وعده‌های جمیل و پاسداری از خُلق عظیمش دلخوش می‌کند، و آن جناب را از شدیدترین وجهی از اطاعت، مداهنه با آنان نهی نموده، امر اکید می‌کند که در برابر حکم پروردگارش صبر کند.
 

 این سوره، پنجاه و دو آیه دارد و در مكّه نازل شده است. نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى امر ثابت و محقّق است.
 محور مطالب این سوره قیامت و ویژگى‏‌هاى آن است و سه نام از نام‏هاى قیامت: «الحاقّة»، «القارعة»، «الواقعة» در این سوره آمده است.
 سرنوشت شوم اقوام پیشین، عظمت قرآن و پیامبر، ویژگى دوزخ و بهشت و دوزخیان و بهشتیان، بخش‏‌هاى بعدى این سوره را تشكیل مى‏‌دهد.

این سوره، چهل و چهار آیه دارد و از سوره‏‌هاى مكّى است، گرچه آیات اوّلیه آن در مدینه نازل شده است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی سوّم است و به معناى محلّ عروج فرشتگان در آسمان‏‌ها مى‏‌باشد.
همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، محور آیات این سوره، پیرامون معاد و انذار مشركان و مخالفان است. حالات كافران در قیامت و صفات و ویژگى‌‏هاى بهشتیان و دوزخیان، بخش دیگرى از آیات این سوره را تشكیل مى‌‏دهد.
البتّه آیات اوّلیّه‌ی سوره درباره‌ی نزول عذاب در دنیاست كه یكى از منكران ولایت حضرت على‏ علیه السّلام گرفتار آن شد و به هلاكت رسید .

این سوره، بیست و هشت آیه دارد و در مکّه نازل شده است.آیات آن به رسالت نوح به سوى قومش، و به اجمالى از دعوتش، و اينكه قوم او اجابتش نكردند، و در آخر به پروردگار خود شكوه نمود و نفرينشان كرد، و براى خود و پدر و مادر خود و هر مرد و زنى كه با ايمان داخل خانه اش شود استغفار كرد، و به اينكه در آخر، عذاب بر آن قوم نازل شده و همگى غرق شدند، اشاره مى‌كند.

این سوره، بیست و هشت آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

آیات نازل شده به داستان چند نفر از طايفه‌ی جن اشاره مى‌کند كه صوت قرآن را شنيدند، و ايمان آورده، به اصول معارف دين اقرار كردند. و از اين اشاره تسجيل نبوّت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نتيجه‌گيرى مى‌شود، و نيز اين سوره به وحدانيّت خداى تعالى در ربوبيّت و مسأله معاد هم اشاره مى كند.

آیات آن رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را امر مى كند به اينكه نماز شب بخواند، تا به اين وسيله آماده و مستعد گرفتن مسؤوليتى گردد كه به زودى به او محوّل مى‌شود، و آن قرآنى است كه به وى وحى خواهد شد، و دستورش مى‌دهد در برابر حرف‌هاى بيهوده‌اى كه دشمنان مى‌زنند، و شاعر و كاهن يا ديوانه‌اش مى‌خوانند صبر كند، و به نحوى پسنديده از آنان كناره گيرى نمايد، و در اين آيات تهديد و انذارى هم به كفّار شده، و حكم صبر را به همه‌ی مؤمنين تعميم داده، در آخر تخفيفى را كه براى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و مؤمنين قائل شده ذكر مى‌كند.
و اين سوره از نخستين سوره‌هايى است كه در اوّل بعثت نازل شده است. حتّى بعضى گفته‌اند: دوّمين يا سوّمين سوره اى است كه بر قلب مقدّس نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله نازل شده است.
 

این سوره، پنجاه و شش آیه دارد و در مکّه نازل شده است.
آیات اين سوره مشتمل بر مطالب زير است : اوّل اينكه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را دستور مى‌دهد به اينكه مردم را انذار كند، و اين دستور را با لحن و سياقى كرده كه از آن پيداست جزء دستورهاى اوائل بعثت است.
دوّم اينكه اشاره مى‌كند به عظمت شأن قرآن وجلالت قدرش. سوّم اينكه كسانى را كه منكر قرآن شوند و نسبت سحر به آن دهند تهديد، و كسانى را كه از دعوت قرآن سر بتابند مذمّت كرده است.
 

 این سوره چهل آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام آن برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى رستاخیز مى‏‌باشد.
 محور مطالب این سوره چنانكه از نامش پیداست، موضوع معاد و روز قیامت مى‏‌باشد. ابتدا حوادث سخت و سهمگین پایان این جهان مطرح شده و سپس چهره‏‌هاى شادمان و غمگین نیكوكاران و بدكاران آمده است.
 ادامه‌ی سوره، حالات انسان در هنگام جان دادن و مرگ را بیان كرده و با اشاره‏‌اى به آفرینش انسان از قطره‏اى آب پست، كه نشانه‌ی قدرت خداوند بر آفرینش دوباره‌ی انسان است، پایان مى‏‌یابد.
 البتّه چهار آیه‌ی میانى سوره، در مورد قرآن و نحوه‌ی نزول و قرائت آن است.

این سوره که نام دیگر آن دهر می‌باشد، سی و یک آیه دارد و در مدینه نازل شده است. آغاز این سوره، خلقت انسان را بعد از آنكه نامى از او در ميان نبود خاطرنشان مى‌سازد، و سپس مى‌فرمايد كه خداى تعالى او را به راهى كه تنها راه اوست هدايت كرد، حال يا اين انسان شكر هدايتش را مى‌گزارد، و يا كفران مى‌كند. آنگاه مى‌فرمايد براى كافران انواعى از عذاب و براى ابرار الوانى از نعمت آماده كرده، و اوصاف آن نعمت ها را در طى هجده آيه شرح مى‌دهد.

بر اساس روایات، مراد از «ابرار» در این آیات، اهل بیت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله هستند که با نذر روزه گرفتند و افطاری خود را به یتیم و مسکین و اسیر دادند که در آیات هفت به بعد آمده است.

پس از بيان اوصاف نعمت برای ابرار، روى سخن را به رسول گرامى خود نموده مى‌فرمايد: قرآنِ نازل شده، از ناحيه‌ی اوست، و مايه تذكّر بشر است، پس بايد كه در برابر حكم پروردگار خود صابر باشد، و هوا و هوس هاى كفّار را پيروى نكند، و بايد كه پروردگار خود را صبح و شام به ياد بياورد و براى او شبها به سجده بيفتد، و شب‌ها را طولانى تسبيح گويد. 

این سوره پنجاه آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است كه با «مرسلات» آغاز شده است و مراد از آن، فرشتگانى هستند كه از سوى خداوند براى انجام امور مختلف، فرستاده مى‌‏شوند.
این سوره با آیات مربوط به معاد شروع شده است.
ومانند سوره‏‌هاى فاطر، ذاریات و نازعات با سوگند به فرشتگان آغاز شده است.
در این سوره، آیه‌ی «ویل یومئذ للمكذّبین» ده مرتبه تكرار شده، همان گونه كه در سوره‌ی الرّحمن آیه‌ی «فباىّ آلاء ربّكما تكذّبان» ودر سوره‌ی قمر آیه‌ی «فكیف كان عذابى و نذر» تكرار شده است.

این سوره چهل آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی دوّم است كه از قیامت، به «نبأ عظیم» یعنى خبر بزرگ یاد مى‏‌كند.
 آیات این سوره با استدلال به نظام حكیمانه‌ی حاكم بر طبیعت، برپایى قیامت براى اجراى نظام پاداش و كیفر را لازمه‌ی حكمت الهى شمرده و هستى انسان بدون آن را عبث و بیهوده مى‌‏داند.
 ادامه‌ی سوره گوشه‌‏اى از عذاب سخت طغیان‏‌گران و نعمت‏‌هاى بهشتیان را بیان مى‏‌دارد و با هشدار شدید به كافران پایان مى‌‏پذیرد.

 این سوره چهل و شش آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى فرشتگانِ گیرنده جان مى‏‌باشد.
 همانند دیگر سوره‌‏هاى مكّى و سوره‌ی نبأ كه پیش از آن آمده بود، موضوع قیامت و معاد، محور مطالب این سوره است.
 از آنجا كه گرفتن جان مؤمنان و كافران و تدبیر امور همه بندگان بر عهده فرشتگان است، این سوره با سوگند به انواع فرشتگان آغاز مى‏‌شود.
 بیان گوشه‌‏اى از ماجراى حضرت موسى و فرعون و طغیان و سركشى او در برابر حق، كه مجازات سخت الهى را در دنیا براى او بدنبال آورد، مقدّمه‌‏اى است براى بیان یك اصل كلّى كه طغیان و دنیا پرستى انسان را به دوزخ مى‏‌كشاند، در حالى كه مبارزه با هواهاى نفسانى و پروا در برابر پروردگار، انسان را به بهشت سعادت رهنمون مى‌‏سازد.

این سوره چهل و دو آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره از اوّلین آیه گرفته شده و به معناى چهره درهم كشیدن است.
 گرچه شأن نزول آیات اوّلیه این سوره، برخورد نامناسبى است كه با یك فرد نابینا صورت گرفته، امّا محور مطالب آن، همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، معاد و حوادث تكان دهنده قیامت و سرنوشتِ مؤمنان و كافران در آن روز است.
 بیان گوشه‏‌اى از نعمت‏هاى خداوند به انسان و كفران و ناسپاسى او در برابر این نعمت‏ها، بخشى دیگر از آیات این سوره را تشكیل مى‌‏دهد.

 این سوره بیست و نه آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى درهم پیچیده شدن و تاریك شدن است.
 محتواى سوره نشان مى‏‌دهد كه این سوره در اوایل بعثت نازل شده است، زیرا مخالفان در اوایل دعوت، آن حضرت را مجنون مى‏‌خواندند و این سوره همانند سوره‌ی قلم كه در اوایل بعثت نازل شده، مشتمل بر تنزیه آن حضرت از این گونه تهمت‏‌ها مى‏‌باشد.

 بخش اوّل این سوره، تغییرات عظیم و فراگیر این جهان را كه مقدّمه‌ی برپا شدن قیامت است، بیان مى‏‌كند و بخش دوّم، بیانگر جایگاه والاى قرآن و نقش و تأثیر آن در روح و روان آدمیان است.
 

 این سوره نوزده آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام آن برگرفته از آیه‌ی اوّل و به معناى شكافته شدن آسمان است.
 همچون دیگر سوره‏‌هاى مكّى، محور این سوره، قیامت و حالات مردمان در آن هنگامه‌ی هولناك است. حوادث عظیمى كه در پایان دوران جهان و در آستانه‌ی قیامت رخ مى‏‌دهد، فرشتگانى كه مأمور ثبت اعمال انسان‏ها در دنیا هستند، عاقبت نیكان و بدان و گوشه‌‏اى از مشكلات آن روز، بخش‏هاى مختلف این سوره را تشكیل مى‌‏دهد.
 براى تلاوت این سوره در نمازهاى واجب و مستحب، فضیلت‌‏هایى وارده شده كه بیانگر نیاز دائمى انسان به تذكّر و توجّه است تا از قیامت غفلت نكند و به دنیا دل نبندد.

این سوره سى و شش آیه دارد و در مكّه نازل شده است، گرچه بر اساس برخى روایات، آیات اوّلیّه‌ی آن مدنى است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى كم فروشان مى‏‌باشد.
 این سوره با هشدار به كم فروشان آغاز مى‌‏شود و ریشه آن را باور نداشتن روز قیامت برمى‏‌شمرد.
 سرگذشت فاجران گنهكار و متجاوز و برخورد آنان با آیات الهى، كه بیانگر زنگار گرفتگى دل‌هاى آنهاست، بخش دیگرى از آیات این سوره را تشكیل مى‏‌دهد.
 البتّه بیان نعمت‏هاى جاودان و شادى و سرور بهشتیان، نور امید را در دل مؤمنان روشن مى‏‌سازد و آنان را در برابر نیش و نوش‏‌هاى مجرمان دلدارى مى‏‌دهد تا در اثر تحقیر و استهزاى آنان اندوهگین نشوند.
 براساس روایات، قرائت این سوره در نماز، امنیّت از عذاب را در روز قیامت به دنبال دارد و خداوند او را از نوشیدنى‏‌هاى طهور بهشتى سیراب مى‏‌سازد.

این سوره بیست و پنج آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل و به معناى شكافته شدن است.
 همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، محور مباحث این سوره، موضوع معاد و قیامت است.
 از هم پاشیدن نظام موجود هستى و به هم خوردن نظم زمین و آسمان، خبر از برپاشدن قیامت و برقرار شدن نظامى دیگر در عالم مى‏‌دهد.
 تلاش و كوشش انسان، در قیامت به بار مى‌‏نشیند و كارنامه عمل پاكان و ناپاكان به دست آنان داده مى‏‌شود تا بر اساس آن به پاداش یا كیفر برسند و این سنّت پروردگار در طول تاریخ است و همه بر آن اساس محاسبه مى‏‌شوند.
 در روایات آمده است، تلاوت همراه با تدبّر آیات این سوره، انسان را از اینكه نامه‌ی عملش به دست چپش داده شود، حفظ كرده و درامان مى‏‌دارد.

 این سوره بیست و دو آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌‌ی اوّل است و مراد از آن، ستارگان درخشان است كه همچون برج بلند در آسمان مى‏‌درخشند.
 این سوره با بیان جنایات گروهى شكنجه‏‌گر آغاز مى‏‌شود كه گودالى عمیق حفر مى‏‌كردند و آتشى عظیم در آن مى‏‌افروختند و مؤمنان را به سوزاندن در آتش تهدید مى‏‌كردند و هر كه دست از ایمان برنمى‏‌داشت، در آتش مى‏‌افكندند.
 خداوند نیز آنان را به آتش سخت دوزخ وعده مى‏‌دهد كه با آتش دنیا قابل مقایسه نیست و بدین وسیله مؤمنان را دلدارى مى‏‌دهد و آنان را به مقاومت در برابر ستمگران دعوت مى‏‌نماید.
 ادامه‌ی سوره، اشاره‏‌اى گذرا به ماجراى فرعون و قوم ثمود دارد كه چگونه با همه‌ی قدرتى كه داشتند، در برابر اراده‌ی الهى شكست خوردند و به هلاكت رسیدند.
 آیات پایانى سوره، بیانگر عظمت قرآن و جایگاه والاى وحى الهى است.

 این سوره، هفده آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى كوبنده مى‌‏باشد.
 محور مطالب این سوره دو چیز است: یكى هشدار نسبت به معاد و دیگرى نعمت قرآن و جایگاه والاى آن.
 توجّه دادن انسان به منشأ وجودى‏‌اش كه آبى پست و ناچیز بوده است، زمینه پذیرش قدرت لایزال الهى بر آفرینش دوباره‌ی انسان و حضور او در دادگاه رسواگر قیامت را فراهم مى‏‌آورد و اینها همه برگرفته از وحى صادق آسمان است كه مخالفان آن را شوخى مى‏‌پندارند، در حالى كه قطعى و حتمى است و هرچه كافران علیه آن توطئه كنند، به خودشان بازمى‏‌گردد.

 این سوره نوزده آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 سوره‏‌هایى را كه با فرمان تسبیح خداوند آغاز مى‌شود، مسبّحات گویند و سوره‌ی اعلى، آخرین سوره از سور مسبّحات است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی اوّل است كه خداوند را با وصفِ «اعلى» توصیف مى‏‌كند. مطالب سوره به دو بخش تقسیم مى‌شود كه بخش اوّل، خطاب به پیامبر گرامى اسلام و بخش دوّم، درباره مؤمنان و كافران و عوامل سعادت و شقاوت این دو گروه است.
 در روایات سفارش شده است كه در نماز عید (فطر و قربان)، در ركعت اوّل سوره اعلى خوانده شود.

این سوره بیست و شش آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
«غاشیه» یكى از نام‏هاى قیامت است كه در آیه‌ی اوّل این سوره و نام سوره نیز قرار گرفته است.
 همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، این سوره نیز به حالات بهشتیان و دوزخیان در قیامت پرداخته و در مقام انذار مشركان و بشارت به مؤمنان است.
 آنگاه نشانه‌‏هاى قدرت الهى در آفرینش زمین و آسمان و برخى موجودات، بیان شده است، كه هم استدلالى بر یگانگى مبدأ هستى است و هم دلیلى بر قدرت خداوند بر آفرینش دوباره‌ی ‌انسان‏ها در قیامت. و در پایان، پیامبرش را فرمان مى‏‌دهد تا همواره مردم را تذكّر دهد و ارشاد كند و البتّه بداند كه قرار نیست همه به او ایمان آورند و خداوند اراده كرده است كه انسان‏ها با اختیارشان راه خود را انتخاب نمایند.

این سوره سى آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام آن برگرفته از آیه‌ی اوّل و به معناى سپیده دم است.
 همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، آیات آن، كوتاه و كوبنده و انذار دهنده است.
 این سوره بخش‏هاى متعدّدى دارد كه با سوگند به زمان‏‌هایى همچون شب، سحر و سپیده دم آغاز مى‌‏شود و با اشاره به سرگذشت اقوامى طغیان گرو سركش ادامه مى‏‌یابد.
 سنّت آزمایش و ابتلا از سوى خداوند و عكس العمل‏هاى متفاوت انسان در برابر آن و همچنین حضور انسان در دادگاه قیامت و اظهار حسرت و پشیمانىِ ناپاكان و ابراز خشنودى در رضایتِ پاكان، ادامه‌ی آیات این سوره را تشكیل مى‏‌دهد.

 سوره‌ی بلد، بیست آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است و مراد از «بلد»، شهر مكّه است كه مورد سوگند خداوند قرار گرفته است.
 سوره با سوگند آغاز شده و با اشاره به نظام توالد و تناسل انسان، زندگى این دنیا را همراه با تلاش و زحمت معرّفى مى‏‌كند.
 آنگاه انسان‏هاى غافل و مغرور را مورد سرزنش قرار داده و به نعمت‏هاى با ارزشى كه خداوند به انسان عطا كرده اشاره نموده و راه سپاس از این نعمت‏ها را رسیدگى به محرومان و خدمت به یتیمان بیان مى‌‏دارد.
 البتّه در برابر این نعمت‏ها، انسان‏ها دو گروه مى‏‌شوند، گروهى سپاس‏گزار كه عاقبتى میمون و مبارك دارند و گروهى كفران پیشه كه پایانى شوم و سخت در انتظار آن‌هاست.

 سوره‌ی شمس، پانزده آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام آن برگرفته از آیه‌ی اوّل است كه با سوگند به خورشید آغاز مى‏‌شود.
 بیشترین سوگندهاى قرآن، به صورت پشت سر هم در این سوره آمده است كه با یازده سوگند پیاپى بر خورشید وماه، روز و شب و آسمان و زمین، بر ارزش و اهمیّت تزكیّه‌ی نفس، تأكید مى‏‌ورزد.
 مضمون این سوره آن است كه انسان با الهام خدایى، كار نیك را از كار زشت تشخیص مى‏‌دهد و اگر بخواهد رستگار شود، باید باطن خود را تزكیه كند و با انجام كارهاى نیك، آن را رشد و پرورش دهد و گرنه از سعادت محروم مى‏‌ماند.

 آنگاه به عنوان شاهد، داستان قوم ثمود را ذكر مى‏‌كند كه به خاطر تكذیب پیامبرشان حضرت صالح و كشتن شترى كه معجزه‌ی الهى بود، به عذابى سخت گرفتار شدند.

این سوره بیست و یك آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی اوّل است كه با سوگند به شب هنگام آغاز شده است.
 سوگند با تأكید به تفاوت تلاش‏ها و انگیزه‏‌هاى بشرى آغاز و با بیان قانون مكافاتِ عمل ادامه مى‌‏یابد. قانونى كه احسان به دیگران را اساس گشایش در كارها و بخل و بزرگى‏ طلبى را عامل دشوار شدن امور انسان معرفى مى‏‌كند.
 ادامه‌ی سوره به سنّت عام هدایت الهى اشاره داشته و سرانجامِ آنان را كه به انذار الهى توجّه نمى‌‏كنند، آتش دوزخ و فرجامِ اهل تقوا را آزادى از آن بیان مى‏‌كند. البتّه متّقیانى كه اهل زكات هستند و انگیزه‏ایى جز رضاى الهى ندارند، كه خداوند نیز اسباب خشنودى آنان را فراهم مى‏‌سازد.

این سوره یازده آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره، برگرفته از آیه‌ی اوّل است كه با سوگند به هنگام بالا آمدن روز آغاز مى‏‌شود.
 از آنجا كه مخالفان، به خاطر قطع نزول وحى به مدّت پانزده روز، به آن حضرت نیش زبان مى‏‌زدند، لذا این سوره در مقام دلدارى به پیامبر است و حمایت‏هاى خداوند از آن حضرت را، از هنگام یتیمى تا رسیدن به رسالت بیان مى‌‏دارد.
 و آنگاه از پیامبر مى‏‌خواهد تا او نیز با یتیمان و محرومان برخوردى خدایى داشته و با زبان و عمل، نعمت‏هاى الهى را آشكار ساخته و سپاس‏گزار آنها باشد.

این سوره هشت آیه دارد و در مکّه (این سوره هم می‌تواند مکّی باشد و هم مدنی) نازل شده است.

«شرح صدر» به معناى گشایش سینه و بالا رفتن ظرفیّت انسان است تا بتواند ناملایمات را تحمّل كند و در مشكلات و سختى‏ها صبر و پایدارى ورزد.

در اين سوره ، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را امر مى‌كند به اينكه كمر خدمت در راه خدا ببندد، و به سوى او رغبت كند، و به اين منظور نخست منّت‌هايى كه بر او نهاده تذكّر مى‌دهد.

 این سوره هشت آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى انجیر مى‏‌باشد.
 محور سوره، كیفر و پاداش انسانها در قیامت است، امّا مطلب را از راه آفرینش انسان‏ها در بهترین صورت و دو گروه شدن آنان بر مبناى ماندن بر فطرت پاك الهى و یا خروج از آن و سقوط به پایین‏ترین درجات انسانیّت، بیان مى‏‌كند كه این اختلاف در انتخاب، موجب اختلاف در كیفر و پاداش الهى مى‏‌شود. و طبیعتاً حكمت اقتضا مى‏‌كند كه دو گروه یكسان دیده نشوند.

 این سوره نوزده آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی دوّم است كه اشاره به خلقت انسان از علق (خون بسته) دارد.
 این سوره، اوّلین سوره‌‏اى است كه بر پیامبر نازل شده و سیاق آیاتش چنان به هم ارتباط دارد كه مى‏‌توان گفت تمام سوره یكباره نازل شده است.
 این سوره نظیر سوره‏‌هاى سجده، فصّلت، نجم داراى سجده‌ی واجب است كه به عقیده‌ی شیعه در نماز نباید خوانده شود .

سوره‌ی قدر پنج آیه دارد و در مكّه نازل شده و همانند دیگر سوره‏‌هاى مكّى، آیاتش كوتاه و موزون است.
 این سوره با اشاره به نزول قرآن در شب قدر آغاز و با بیان اهمیّت شب قدر نزد خداوند و برترى آن بر هزار ماه ادامه مى‌‏یابد و با سلام و درود الهى در آن شب پایان مى‏‌پذیرد.
 روایات متعدّدى در فضیلت تلاوت این سوره بعد از سوره‌ی حمد در نماز وارد شده است و به كسى كه آن را در نماز واجب بخواند خطاب مى‏‌شود: «غفر اللّه لك ما مضى فاستأنف العمل»خداوند گذشته‌ی تو را بخشید، از نو آغاز كن.
 

این سوره هشت آیه دارد و در مدینه نازل شده است.

آیات آن رسالت محمّد صلّی الله علیه و آله را براى عوام از اهل كتاب و مشركين مسجّل مى‌كند، و به عبارتى ساده تر براى عموم اهل ملّت و غير اهل ملّت و باز ساده تر: براى عموم بشر تسجيل مى‌كند، و مى‌فهماند كه آن جناب از ناحيه‌ی خدا به سوى عموم بشر گسيل شده، و اين عموميّتِ رسالتِ آن جناب مقتضاى سنّت الهى، يعنى سنّت هدايت است.

این سوره هشت آیه دارد و در مدینه نازل شده است.

در آیات آن سخن از قيامت و زنده شدن مردم براى حساب، و اشاره به بعضى از علامت‌هايش رفته، كه يكى زلزله‌ی زمين، و يكى ديگر سخن گفتن  از حوادثى است كه در آن رخ می‌دهد.

مراد از «اثقالها»، مردگان هستند كه در قیامت، زمین آنها را بیرون مى‌افكند.

حضور مردم در قیامت بطور پراكنده است. چنانكه در آیات دیگر مى‌فرماید: «اشتاتاً»،  حضور متفرّق مردم در قیامت یا به خاطر آن است كه هر كس همراه رهبرى كه در دنیا انتخاب كرده، مى‌باشد یا آنكه خوبان و بدان از یكدیگر جدا مى‌شوند.

این سوره یازده آیه دارد و بنا به شهادت سوگندهای اوّلش در مدینه نازل شده است.

اين سوره درباره‌ی ناسپاسى انسان و كفران نعمت هاى پروردگارش و حبّ شديدش نسبت به خير سخن مى‌گويد، و نتيجه مى‌گيرد با اينكه دوستدار خير خلق شد، و با اينكه خير را تشخيص مى‌دهد، اگر انجام ندهد حجّتى بر خدا ندارد، بلكه خدا بر او حجّت دارد، و به زودى به حسابش مى‌رسند.

دو خصلت بنى آدم : «كنود» بودن و حبّ مال داشتن

كلمه «كنود» به معناى كفرانگراست واين آيه مانند آيه‌ی شريفه«ان الانسان لكفور»از آنچه در طبع بشر نهفته شده خبر مى‌دهد، وآن اين است كه پيرو هواى نفس و دلداده به لذائذ دنيا است، و در نتيجه از شكر پروردگارش در مقابل نعمت هايى كه به او ارزانى داشته روگردان مى‌شود.

این سوره 11 آیه دارد و  در مکّه نازل شده است.

محتوای آن تهديد به عذاب قيامت و بشارت به ثواب آن است، ولى جانب تهديدش بر بشارتش مى‌چربد، و سوره در مكّه نازل شده است.

یكى از نام‏هاى قیامت، «قارعة» است، زیرا با صیحه‏‌ى كوبنده آغاز می‌شود و عذاب آن كوبنده است. ومردم پس از بر انگيخته شدن، به توده‌ی ملخ «فراش» تشبیه شده اند.

این سوره هشت آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

 آیات آن مردم را به شدّت توبيخ مى‌كند بر اينكه با تكاثر ورزيدن و مسابقه گذشتن در جمع مال و اولاد و ياوران با يكديگر (تا جایی که برای تفاخر به شمارش قبر‌‌های افراد طایفه خود می‌پردازند) از خداى تعالى و از سعادت واقعى خود بى خبر مى‌مانند، از تبعات و آثار سوء خسران آور اين سرگرمى غفلت مى‌ورزند. و ايشان را تهديد مى‌كند به اينكه به زودى نتيجه سرگرمى هاى بيهوده خود را مى‌دانند و مى‌بينند، و به زودى از اين نعمت ها كه در اختيارشان گذاشته شده بود تا شكرش را بجاى آورند بازخواست مى‌شوند، كه چرا در شكرگزارى خدا، خود را به نادانى زدند، و به كارهاى بيهوده سرگرم كردند، و اینکه چرا نعمت خدا را با كفران مقابله نمودند.

این سوره سه آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

آیات آن تمامى معارف قرآنى و مقاصد مختلف آن را در كوتاه ترين بيان خلاصه كرده، در آیه‌ی اوّل به عصر، سوگند ياد شده، و از نظر مضمونى كه دو آيه‌ی بعد دارد مناسب‌ تر آن است كه منظور از عصر، عصر ظهور رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله باشد، كه عصر طلوع اسلام بر افق جامعه بشرى، و ظهور و غلبه حق بر باطل است، چون مضمون دو آيه‌ی بعد اين است كه خسران، عالم انسان را فراگيرست و تنها كسانى را فرا نمى‌گيرد كه از حق پيروى نموده، و در برابر آن صبر كنند، و اين اقليّت عبارتند از كسانى كه به خدا و روز جزا ايمان آورده و عمل صالح كنند.

این سوره نه آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

آیات آن تهديد شديدى است به كسانى كه عاشق جمع مالند، و مى‌خواهند با مال بيشتر خود، بر سر و گردن مردم سوار شوند، و بر آنان كبريايى بفروشند، و به همين جهت از مردم، عيب‌هايى مى‌گيرند كه عيب نيست.

تهديد شديد به گردآورندگان مال و ذكر اوصاف آنان كه «همزه» اند و «لمزه» و مال خود را مايه جاودانى مى‌پندارند و...

اين سوره دارای پنج آیه است و از سوره‌هاى مكّى است.

محتوای آن به داستان اصحاب فيل اشاره مى‌كند، كه از ديار خود به قصد تخريب كعبه معظّمه حركت كردند، و خداى تعالى با فرستادن مرغان ابابيل که كلوخهاى سنگى بر سر آنان می‌باریدند هلاكشان كردند، و به صورت گوشت جويده شده (علف جویده شده) بر جای گذاردند. و اين قصّه از آيات و معجزات بزرگ الهى است، كه كسى نمى تواند انكارش كند، براى اينكه تاريخ‌نويسان آن را مسلّم دانسته، و شعراى دوران جاهليّت در اشعار خود از آن ياد كرده‌اند.

این سوره چهار آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

بر اساس آیات آن پروردگار بر قريش منّت مى‌گذارد كه خداى تعالى با اين دفاعى كه از مكّه كرد شما را در انظار، مورد احترام قرار داد تا بتوانيد با امنيّت كامل بدون اينكه راهزنان متعرّض شما شوند كوچ تابستانى و زمستانى خود را به منظور تجارت انجام دهيد، آنگاه دعوتشان مى‌كند به توحيد و عبادت ربّ بيت.

این سوره هفت آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

كلمه «ماعون» به معناى هر عملى و هر چيزى است كه به شخصى محتاج داده شود، و حاجتى از حوائج زندگى او را بر آورد، مانند قرض و هديه و عاريه و امثال آن.

آیات آن سیماى افراد منفى را معرفى مى‏‌كند:
 كسانى كه نسبت به دین، دیدگاه منفى دارند: «یكذّب بالدّین»
 نسبت به یتیم و مسكین منفى هستند و آنان را طرد مى‏‌كنند: «یدعّ الیتیم و لا یحضّ»

 در عبادت و نماز منفى هستند و اخلاص ندارند:«ساهون – یراءون»
 در خدمت به مردم منفى هستند: «یمنعون الماعون»

این سوره سه آیه دارد و در مكّه نازل شده و كوچك‏ترین سوره‌ی قرآن كریم است.
 نام سوره برگرفته از آیه‌ی اوّل است و به معناى خیر كثیر و فراوان مى‏باشد.
 بر اساس روایات متعدّد از شیعه و سنّى، عاص بن وائل، پدر عمرو عاص كه از بزرگان مشركان مكّه بود، پس از آنكه پسران پیامبر از دنیا رفتند و آن حضرت دیگر پسرى نداشت، از روى طعنه و زخم زبان، پیامبر را ابتر و بدون دنباله خواند.
 خداوند براى تسلّى خاطر پیامبر و پاسخ به این سخن نابجا، سوره كوثر را نازل فرمود و ناكام بودن دشمنان و دوام و بقاى نسل و فكر پیامبر را خبر داد.
 در روایات، براى كسى كه این سوره را در نمازهاى واجب و مستحب بخواند، سیراب شدن از حوض كوثر در قیامت، وعده داده شده است.

این سوره شش آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

آیات آن رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله  را دستور مى‌دهد به اينكه برائت خود از كيش آنان را علناً اظهار داشته، خبر دهد كه آنها نيز پذيراى دين وى نيستند، پس نه دين او مورد استفاده ايشان قرار مى‌گيرد، و نه دين آنان، آن جناب را مجذوب خود مى‌كند. بنابراين نه كفّار مى‌پرستند آنچه را كه آن جناب مى‌پرستد، و نه تا ابد، آن مى‌پرستد آنچه را كه ايشان مى‌پرستند، پس كفّار بايد براى ابد از سازشكارى و مداهنه آن جناب مأيوس باشند.

در شأن نزول این سوره آمده است كه بعضى از سران قریش به پیامبر گفتند: اى محمّد تو یك سال از آیین ما پیروى كن، ما سال بعد از تو پیروى مى‌‏كنیم. آنگاه هر كدام بهتر بود آن را ادامه مى‏‌دهیم، امّا پیامبر نپذیرفت. گفتند: لااقل خدایان ما را مسّ كن و تبرّك بجوى تا ما نیز خداى ترا بپرستیم، در این هنگام این سوره نازل شد.

این سوره سه آیه دارد و در مدینه نازل شده است.

در آیات آن خداى تعالى، رسول گراميش را وعده‌ی فتح و يارى مى‌دهد، و خبر مى‌دهد كه به زودى آن جناب مشاهده مى‌كند كه مردم گروه گروه داخل اسلام مى‌شوند، و دستورش مى‌دهد كه به شكرانه‌ی اين يارى و فتح خدايى، خدا را تسبيح كند و حمد گويد و استغفار نمايد. و اين سوره در مدينه بعد از صلح حديبيّه و قبل از فتح مكّه نازل شده است.

نکته: فرمان استغفار یا براى نورانیّت بیشتر قلب است یا براى زدودن غرور پیروزى یا براى گناهان اُمّت و یا به خاطر معرفت بالاى حضرت نسبت به خداوند است.

این سوره پنج آیه دارد و در مکّه نازل شده است و به نام‌هاى تبّت و مسد معروف است.

در تاریخ آورده‏‌اند كه رسول خدا صلّى الله علیه وآله مردم را به كلمه «لااله الاّ اللّه» دعوت مى‏‌كرد و ابولهب از پشت سر، او را تكذیب و به سوى او سنگ پرتاب مى‏‌كرد.
 گاهى زائران مكّه به سراغ ابولهب مى‌‏آمدند و از او درباره حضرت محمد صلّى الله علیه وآله سؤال مى‏‌كردند. او مى‏‌گفت: محمّد مجنون است و ما مشغول مداواى او هستیم.

 ابولهب هیچ گاه از مخالفت با پیامبر و از همكارى با مخالفان او دست نكشید. او و همسرش كلمات ركیك به حضرت مى‏‌گفتند و شاید به همین خاطر نام این دو در قرآن برده شده است.و اين سوره تهديد شديدى است به ابو لهب، تهديدى است به هلاكت خودش و عملش، تهديدى است به آتش جهنّم براى خودش و همسرش.
 آهنگ این سوره چنان كوبنده بود كه همه آن را حفظ كردند و ابولهب ضربه سنگینى خورد و خانه‏نشین شد تا آنكه مرد و باقى كفّار حساب كار خودشان را كردند كه مبادا سوره‏اى نیز علیه آنان نازل شود.

این سوره چهار آیه دارد ودر مکّه نازل شده است.

 برخى از اهل كتاب و مشركان، از پیامبر خواستند كه خدایت را براى ما معرّفى كن؛ این سوره كه به منزله‌ی شناسنامه‌ی خداوند است، نازل شد و خداوند را از داشتن پدر و مادر یا فرزند و همسر و یا شبیه و شریك، پاك و منزّه دانست. و شامل خالص‌‏ترین عقاید توحیدى است، از این رو سوره‌ی توحید و اخلاص نام گرفته است.
 اين سوره خداى تعالى را به احديّت ذات و بازگشت تمامی امور در حوائج وجودیشان به سوى او و نيز به اينكه احدى نه در ذات و نه در صفات و نه در افعال شريك او نيست مى‌ستايد، و اين توحيد قرآنى، توحيدى است كه مختص به خود قرآن كريم است، و تمامى معارف (اصولى و فروعى و اخلاقى ) اسلام بر اين اساس پى ريزى شده است.

و روايات وارده از طرق شيعه و سنّى در فضيلت اين سوره بسيار زياد است، حتّى از هر دو طريق رسيده كه اين سوره معادل با يك ثلث قرآن است.

این سوره پنج آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

كلمه «فلق» مثل «فجر» به معناى شكافتن است، شكافتن سیاهى شب یا سپیده صبح، مراد از «غاسق» آغاز شب است كه تاریكى را به همراه مى‏‌آورد و شاید مراد از «غاسق» هر موجود ظلمت آور باشد كه تاریكى‏‌هاى معنوى را به همراه خود مى‏‌آورد و گسترش مى‌‏دهد. خداوند توسط اين سوره به رسول گرامى خود دستور مى‌دهد كه از هر شرّ و از خصوص بعضى شرور به او پناه ببرد.

این سوره شش آیه دارد و در مکّه نازل شده است.

خداوند در اين سوره رسول گرامى خود را دستور می‌دهد به اينكه از شرّ وسواس خنّاس (شیطان) ، به خدا پناه ببرد.

كلمه «وسواس» هم به معناى موجود وسوسه‏‌گر مى‏‌آید و هم به معناى وسوسه و خطورات و افكار ناروا، ولى در اینجا به معناى وسوسه‏‌گر است و «خنّاس» به معناى پنهان شدن و عقب نشینى است. شیطان هم خودش مخفى است و هم كارش، اگر وسوسه‌ی او علنى باشد بر مردم مسلّط نمى‏‌شود، ولى با تظاهر و توجیه در لباس زیبا جلوه مى‌‏كند و موفّق مى‌‏شود.